Czy należy bać się o swoje akcje?
W kolejnej odsłonie naszej współpracy z Adrianem chcielibyśmy przedstawić czytelnikom bloga niezwykle ważną kwestię bezpieczeństwa naszych inwestycji. W poprzednim wpisie z serii prawnej, czyli w „Gdzie przechowywane są papiery wartościowe? Zawieranie transakcji na giełdzie” Adrian wyjaśnił nam, gdzie przechowywane są nasze papiery i jak wygląda z praktycznej strony zawieranie transakcji. Treść tamtego wpisu to świetne przygotowanie do dzisiejszego, w którym Adrian opisze, co się dzieje z papierami wartościowymi gdy upada dom maklerski i jak bezpieczne są tak naprawdę nasze przechowywane w domu lub biurze maklerskim instrumenty finansowe.
Jednak na bezpieczeństwie papierów się nie skończy, bo omówimy tutaj także kwestię bezpieczeństwa środków pieniężnych na rachunkach maklera i tego, jak wygląda ono w Polsce i za granicą. Wpis zwieńczymy kilkoma przykładami przekrętów pracowników domów i biur maklerskich, zastanawiając się wspólnie, czy mogą one przytrafić się także nam i w jaki sposób jesteśmy przed nimi zabezpieczeni. Oddaję teraz głos Adrianowi, przypominając, że czasami będę komentował, dodając do tekstu przypis Mateusz: <kursywa>. Miłej lektury lub przesłuchania naszej rozmowy w formie podcastu!
Podcast
YouTube
W skrócie
Z tego artykułu dowiesz się:
- Co się dzieje, gdy dom maklerski upada i o czym powinien pamiętać jego klient.
- Jak działa polski system rekompensat.
- Czy papiery domu maklerskiego są rozróżniane od papierów jego klientów.
- Co w przypadku, gdy makler był nieuczciwy.
Co się dzieje, gdy dom maklerski upada?
Jak wskazałem w poprzednim wpisie, aby zawierać transakcje na giełdzie, firma inwestycyjna otwiera i prowadzi dla nas rachunek papierów wartościowych oraz rachunek pieniężny. W konsekwencji w przypadku problemów po stronie firmy inwestycyjnej potencjalnie zagrożone są zarówno nasze papiery wartościowe, jak i środki pieniężne. Jeśli chodzi o środki pieniężne, firma inwestycyjna deponuje je w taki sposób, aby umożliwić ich wyodrębnienie od własnych środków firmy inwestycyjnej oraz ustalenie wysokości roszczeń klientów o zwrot tych środków pieniężnych. A w przypadku wszczęcia postępowania egzekucyjnego przeciwko firmie inwestycyjnej środki pieniężne powierzone przez klientów firmie inwestycyjnej w związku ze świadczeniem przez nią usług maklerskich nie podlegają zajęciu. Z kolei w razie ogłoszenia upadłości firmy inwestycyjnej środki pieniężne powierzone przez klientów firmie inwestycyjnej w związku ze świadczeniem przez nią usług maklerskich podlegają wyłączeniu z masy upadłości firmy inwestycyjnej. Co więcej, firma inwestycyjna nie może wykorzystywać na własny rachunek środków pieniężnych powierzonych jej przez klientów w związku ze świadczeniem przez nią usług maklerskich.
Mateusz: jednym słowem: nasze środki pieniężne wydają się u maklera bezpieczne. Ale czy na pewno tak jest?
Jak działa polski system rekompensat?
No dobrze, przyjrzyjmy się zatem temu, co dzieje się w przypadku niewypłacalności firmy inwestycyjnej zarówno z naszymi papierami wartościowymi, jak i środkami pieniężnymi. Zaczniemy od przedstawienia systemu rekompensat, który jest niezwykle ważnym narzędziem ochrony inwestorów w przypadku niewypłacalności firmy inwestycyjnej. W przypadkach skrajnych, niekorzystnych dla inwestorów, pozwala bowiem odzyskać znaczną część środków pieniężnych oraz równowartość utraconych papierów wartościowych (tego, ile dokładnie, dowiesz się w dalszej części niniejszego wpisu).
System rekompensat został wprowadzony w Polsce w wyniku wdrożenia dyrektywy 97/9/WE w sprawie systemu rekompensat dla inwestorów. Możemy więc założyć, że we wszystkich państwach członkowskich mamy tożsame instrumenty ochrony inwestorów, co z kolei stanowi przewagę inwestowania w unijne papiery wartościowe. Inaczej jest niestety z papierami wartościowymi z państw trzecich, co do których nie mamy wiedzy nt. zasad tam panujących w tym zakresie.
System rekompensat jest tworzony i prowadzony przez KDPW. Ma on charakter obligatoryjny, a jego celem jest zapewnienie inwestorom wypłat do określonej wysokości (w dalszej części), środków pieniężnych oraz zrekompensowanie wartości utraconych instrumentów finansowych, zgromadzonych przez nich w domach maklerskich, w tym w ich oddziałach poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z tytułu świadczonych na ich rzecz usług maklerskich (wszystkich czynności maklerskich sensu stricto, o których mowa w art. 69 ust. 2 oraz czynności przechowywania, rejestrowania papierów wartościowych oraz prowadzenia rachunków pieniężnych – art. 69 ust. 4 pkt 1 ustawy o obrocie).
Domy maklerskie a firmy inwestycyjne
Zauważ, że w zakresie systemu rekompensat nie posługuję się jak dotychczas pojęciem „firma inwestycyjna”, tylko pojęciem „dom maklerski”. Nie zrobiłem tego bez powodu. Takim też pojęciem posługuje się prawodawca. Wypada jednak wyjaśnić pewną zawiłość pojęciową. Zgodnie z art. 3 pkt 33 ustawy o obrocie firmą inwestycyjną jest dom maklerski, bank prowadzący działalność maklerską, zagraniczna firma inwestycyjna prowadzącą działalność maklerską na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zagraniczną osobę prawną z siedzibą na terytorium państwa innego niż państwo członkowskie, prowadząca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność maklerską.
Jednoznacznie widać, że pojęcie „dom maklerski” zawiera się w pojęciu „firma inwestycyjna”. To drugie ma zatem szerszy zakres. Oprócz domów maklerskich na rynku usług maklerskich prężnie działają także banki prowadzące działalność maklerską (są to wyodrębnione organizacyjnie, nie podmiotowo, biura maklerskie). Czy to oznacza, że system rekompensat nie obejmuje swą ochroną papierów wartościowych i środków pieniężnych w przypadku, gdy inwestor korzysta z usług banku prowadzącego działalność maklerską? Otóż obejmuje, a żeby się o tym przekonać, trzeba zajrzeć do słowniczka ustawowego zamieszczonego w dziale V ustawy o obrocie, który na swój sposób, autonomicznie, definiuje „dom maklerski”, odwracając zupełnie dotychczas poznany schemat.
Zgodnie bowiem z art. 132 ust. 1 pkt 3 ustawy o obrocie, za dom maklerski uważa się dom maklerski… bank prowadzący działalność maklerską albo bank powierniczy. Bank prowadzący działalność maklerską na gruncie jednego aktu prawnego jest firmą inwestycyjną niebędącą domem maklerskim (ogólna definicja ustawowa z art. 3 pkt 33 ustawy o obrocie) i domem maklerskim na potrzeby przepisów o systemie rekompensat (definicja szczególna z art. 132 ust. 1 pkt 3 ustawy o obrocie).
Pamiętajmy jednak, że jeśli korzystamy z usług banku (biura maklerskiego), środki pieniężne zdeponowane w tym biurze podlegają także (oprócz systemu rekompensat) ochronie przewidzianej dla depozytów bankowych, tj. do wysokości 100 000 euro.
Mateusz: czyli inwestowanie za pomocą biura/domu maklerskiego „przyklejonego” do banku jest potencjalnie bezpieczniejsze od inwestowania przez trudniącego się jedynie w inwestycjach na giełdzie brokera. Inną kwestią jest to, że inwestorzy raczej nie zwykli przechowywać wysokich środków pieniężnych w biurze lub w domu maklerskim, więc ta dodatkowa gwarancja będzie przydatna tylko w chwilach robienia dużych zmian w portfelu inwestycyjnym.
Polub moją stronę na Facebooku!
Znajdziesz tam mnóstwo przydatnych informacji o finansach i inwestowaniu
Kiedy i ile środków jest wypłacane inwestorowi?
Środki z systemu rekompensat są wypłacane inwestorom w przypadku: (i) ogłoszenia upadłości lub otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego domu maklerskiego, lub (ii) prawomocnego oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości ze względu na to, że majątek tego domu maklerskiego nie wystarcza lub jedynie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, lub (iii) stwierdzenia przez Komisję, że dom maklerski nie jest w stanie, z powodów ściśle związanych z sytuacją finansową, wykonać ciążących na nim zobowiązań wynikających z roszczeń inwestorów i nie jest możliwe ich wykonanie w najbliższym czasie.
W przypadku wystąpienia wskazanych wyżej zdarzeń inwestor otrzyma równowartość w złotych 3000 euro (w 100% wartości środków objętych systemem rekompensat) oraz 90% nadwyżki ponad tę kwotę, przy czym górna granica środków objętych systemem rekompensat wynosi równowartość w złotych 22 000 euro (do obliczenia wartości euro w złotych przyjmuje się kurs średni NBP, zgodnie z ogłaszaną tabelą kursową, z dnia zaistnienia okoliczności stanowiącej podstawę do wypłat rekompensat).
W przypadku współwłaścicieli instrumentów finansowych lub środków pieniężnych rekompensata nie może przekroczyć wskazanych wyżej kwot, a każdemu ze współwłaścicieli przysługuje prawo do otrzymania takiej części tej kwoty, która odpowiada wysokości jego udziału we współwłasności. W przypadku współwłasności łącznej wysokość udziału określają przepisy odnoszące się do tej współwłasności w przypadku jej ustania.
A co się stanie, jeżeli nasze instrumenty finansowe i środki pieniężne zgromadzone na rachunkach formy inwestycyjnej przekraczały maksymalną kwotę objętą systemem rekompensat? Wówczas inwestor może dochodzić swoich roszczeń ponad tę kwotę od masy upadłości, masy sanacyjnej lub domu maklerskiego. Oznacza to, że w pierwszej kolejności wykorzystywany jest system rekompensat, a jeżeli to nie wystarczy do pełnego zaspokojenia roszczenia inwestora, ten może dochodzić swoich roszczeń bezpośrednio od masy upadłości, masy sanacyjnej lub domu maklerskiego.
Czy da się rozróżnić papiery domu maklerskiego od papierów jego klientów?
Warto też zwrócić uwagę na przepisy prawa unijnego, a mianowicie CSDR, zgodnie z którym dla każdego prowadzonego przez siebie systemu rozrachunku papierów wartościowych CDPW prowadzi ewidencję i rachunkowość, które pozwalają mu, w dowolnym momencie i bez zwłoki, rozróżnić, na rachunkach prowadzonych w CDPW, papiery wartościowe dowolnego uczestnika i papiery wartościowe każdego innego uczestnika oraz, w stosownych przypadkach, własne aktywa CDPW.
Ponadto CDPW prowadzi ewidencję i rachunkowość, które pozwalają każdemu uczestnikowi odróżnić jego własne papiery wartościowe od papierów wartościowych klientów tego uczestnika. CDPW prowadzi ewidencję i rachunkowość, które pozwalają każdemu uczestnikowi posiadać na jednym rachunku papierów wartościowych papiery wartościowe należące do różnych klientów tego uczestnika („segregacja grupy klientów”) oraz CDPW prowadzi ewidencję i rachunkowość, które pozwalają uczestnikowi rozróżnić papiery wartościowe każdego klienta tego uczestnika, na żądanie tego uczestnika i w żądany przez niego sposób („segregacja indywidualnych klientów”).
Procedura odzyskiwania środków po bankructwie domu maklerskiego
Przyjrzyjmy się teraz postępowaniu na wypadek ogłoszenia upadłości domu maklerskiego, które jest kluczowe dla zainteresowanych odzyskaniem swoich środków inwestora.
Incjacja wypłaty z systemu rekompensat
Najpierw syndyk albo zarządca niezwłocznie (lecz nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia upadłości) ustala i przedstawia KDPW w formie pisemnej:
- Listę inwestorów uprawnionych do otrzymania rekompensat, z wyszczególnieniem okoliczności stanowiących podstawę do uznania klientów domu maklerskiego za inwestorów, kwot środków pieniężnych oraz wartości instrumentów finansowych inwestorów, za które przysługuje rekompensata, oraz wyliczonych kwot rekompensat należnych poszczególnym inwestorom wraz ze wskazaniem sposobu ich wyliczenia.
- Kwotę płynnych środków domu maklerskiego wchodzących w skład masy upadłości, masy układowej albo masy sanacyjnej według stanu na dzień ogłoszenia upadłości, albo otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego.
- Wysokość wydatków związanych z wypłatą wynagrodzeń pracownikom upadłego albo restrukturyzowanego domu maklerskiego i wysokość bieżących wydatków związanych z kosztami postępowania upadłościowego, albo restrukturyzacyjnego, poniesionych do dnia sporządzenia listy inwestorów, powiększoną o wysokość niezbędnych wydatków związanych z wypłatą rekompensat, wraz z aktualną wysokością środków płynnych domu maklerskiego znajdujących się w dyspozycji syndyka lub zarządcy.
- Terminarz wypłat.
Może niestety zdarzyć się tak, że roszczenia inwestora nie zostaną objęte wskazaną wyżej listą. Wprawdzie dla inwestora nie jest to komfortowa sytuacja, ale nie jest on całkowicie pozbawiony środków prawnych służących odzyskaniu środków. W takim przypadku inwestorowi przysługuje roszczenie do KDPW o wypłatę rekompensaty, przy czym podstawą uwzględnienia tych roszczeń przy dokonywaniu wypłat rekompensat może być wyłącznie prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające prawo inwestora do otrzymania rekompensaty oraz jej wysokość.
Ustalenie wysokości rekompensaty przez KDPW
Następnie zarząd KDPW, w terminie 7 dni od dnia przyjęcia wskazanej wyżej listy (KDPW może tę listę zakwestionować i zwrócić syndykowi do poprawy) podejmuje i podaje do publicznej wiadomości, w drodze ogłoszenia w dwóch dziennikach o zasięgu ogólnopolskim, uchwałę o przekazaniu syndykowi lub zarządcy kwot na wypłatę rekompensat. Uchwała ta określa (i) kwotę środków przekazywanych syndykowi lub zarządcy na wypłatę rekompensat, stanowiącą różnicę sumy należnych inwestorom rekompensat i środków płynnych domu maklerskiego, pomniejszonych o wydatki wskazane wyżej oraz (ii) sposób dokonywania przez syndyka lub zarządcę wypłat rekompensat, w tym terminy i miejsce dokonywania wypłat.
Syndyk lub zarządca jest obowiązany do dokonywania wypłat rekompensat na warunkach określonych ustawą oraz w uchwale zarządu KDPW zgodnie z terminarzem wypłat, a po zakończeniu wypłat dokonuje rozliczenia wypłaconych kwot i sporządza sprawozdanie, które przekazuje KDPW w terminie 21 dni od dnia zakończenia wypłat. Kontrolę nad tym procesem sprawuje oczywiście KDPW.
Co istotne, kwoty na wypłatę rekompensat nie wchodzą do masy upadłości, masy układowej, ani masy sanacyjnej i nie mogą być wykorzystane przez syndyka lub zarządcę na żaden inny cel niż wypłata rekompensat. Jest to bardzo istotny element chroniący majątek inwestorów. Zauważmy, że system rekompensat pozwala inwestorom odzyskać środki w preferencyjnym trybie. A przekazanie środków syndykowi lub zarządcy przez KDPW prowadzi do sytuacji, że to KDPW ma roszczenie do masy upadłości o zwrot przekazanych kwot (roszczenie o zwrot nie obejmuje jednak tej części przekazanej kwoty, jaka odpowiada udziałowi w systemie rekompensat domu maklerskiego w stanie upadłości). Wierzytelności przysługujące inwestorowi w stosunku do masy upadłości, masy sanacyjnej lub restrukturyzowanego domu maklerskiego, w wysokości kwot wypłaconych z tytułu rekompensat przechodzą z mocy prawa na KDPW, który realizuje je na rzecz systemu rekompensat. Co więcej, roszczenia KDPW, wraz z odsetkami i kosztami egzekucji, podlegają zaspokojeniu w kategorii pierwszej.
Warto jeszcze wskazać, że prokurator może wstrzymać wypłatę rekompensaty przysługującej inwestorowi, jeżeli prowadzone jest postępowania karne, w którym zachodzi uzasadnione podejrzenie, że środki objęte systemem rekompensat mogą mieć związek z praniem pieniędzy. Wstrzymanie wypłaty rekompensaty następuje na czas oznaczony, nie dłuższy jednak niż 3 miesiące.
Co dokładnie obejmuje system rekompensat?
Jak już miałeś okazję przeczytać wcześniej, system rekompensat zabezpiecza wypłatę inwestorom „środków pieniężnych” oraz „zrekompensowanie wartości utraconych instrumentów finansowych”. Pierwszy element nie jest zbyt problematyczny, ponieważ środki pieniężne to po prostu pieniądze. Jako że na potrzeby inwestowania otwierany jest na rzecz inwestorów rachunek pieniężny, oczywiste jest, że środki te powinny być objęte systemem rekompensat. Jeżeli zgromadziliśmy na rachunku pieniężnym, na przykład 30 000 zł (w wyniku zbycia instrumentów finansowych albo po prostu zasilenia rachunku na potrzeby przyszłych inwestycji), to ta kwota objęta jest systemem rekompensat.
Czasami pojawiają się jednak wątpliwości, o co chodzi z tym „zrekompensowaniem wartości utraconych instrumentów finansowych”. Otóż może się np. zdarzyć (choć jest to skrajna skrajność), że na naszym rachunku papierów wartościowych powinno być zapisane 200 akcji spółki X, a faktycznie zapisanych jest ich tylko 100. 100 akcji spółki X zapisanych na rachunku papierów wartościowych zostanie przeniesionych do innego domu maklerskiego, a pozostałe „zaginione” 100 akcji spółki X objęte zostanie systemem rekompensat, ponieważ w tym zakresie akcje te zostały utracone, a więc inwestorowi przysługuje z tego tytułu rekompensata. Taka sytuacja powinna być jednak rzadkością.
KDPW przewiduje bowiem tryb postępowania na wypadek nieprawidłowości w zakresie stanu papierów wartościowych. Jeżeli papiery wartościowe zostały nabyte bez zlecenia klienta lub które bez takiego zlecenia zostały zbyte, są zapisywane w ewidencji uczestnika bezpośredniego (firmy inwestycyjnej) prowadzącego rachunki papierów wartościowych lub rachunki zbiorcze, na kontach wyrównawczych służących do rejestrowania operacji noszących znamiona nieprawidłowości. Na kontach tych zapisywane są również papiery wartościowe, które zostały zbyte, lecz w dniu rozrachunku nie znajdują się na rachunku papierów wartościowych lub rachunku zbiorczym właściwym dla klienta, który zlecił zawarcie transakcji ich sprzedaży. Firma inwestycyjna ma obowiązek dążyć do jak najszybszej likwidacji stanów papierów wartościowych na kontach wyrównawczych.
Bardziej szczegółowo – jeżeli firma inwestycyjna zawarła transakcję kupna papierów wartościowych bez podstawy prawnej w postaci zlecenia klienta, może ona dokonać kompensacji konta wyrównawczego, na którym zostały zapisane te papiery wartościowe, z innym kontem wyrównawczym, o ile stan wykazany na innym koncie wyrównawczym umożliwia przeprowadzenie takiej kompensacji, a pozostałe papiery wartościowe firma inwestycyjna zapisuje na rachunku własnych papierów wartościowych lub wystawia zlecenie ich sprzedaży. Przez kompensację rozumie się uznanie określonego konta za stan innego konta, które podlega obciążeniu w takim samym zakresie.
Z kolei, jeżeli firma inwestycyjna zawarła transakcję sprzedaży papierów wartościowych bez podstawy prawnej w postaci zlecenia klienta, firma inwestycyjna niezwłocznie podejmuje próbę likwidacji stanu na koncie wyrównawczym, na którym zostały zapisane te papiery wartościowe, w drodze dokonania kompensacji z kontem wyrównawczym prowadzonym dla papierów wartościowych nabytych bez zlecenia klienta lub z rachunkiem własnych papierów wartościowych, bądź też w drodze zaciągnięcia pożyczki papierów wartościowych. W przypadku, gdy powyższe działania nie doprowadzą do likwidacji stanu na koncie wyrównawczym, firma inwestycyjna składa zlecenie kupna papierów wartościowych w liczbie zapewniającej jego likwidację, które powinno zawierać warunki umożliwiające niezwłoczną jego realizację
A jak to wygląda w przypadku zagranicznych brokerów?
Nie chcę się wypowiadać szczegółowo np. na temat prawa amerykańskiego, ponieważ nie mam do tego wystarczających kompetencji. Niemniej jednak w telegraficznym skrócie, dla firm inwestycyjnych przewidziane zostały wymogi kapitałowe, obowiązek odseparowania środków klientów od środków firmy inwestycyjnej, a nawet mamy coś podobnego do systemu rekompensat – SIPC (Securities Investor Protection Corporation). SIPC to działająca już ponad 50 lat organizacja zajmująca się ochroną inwestorów w przypadku niewypłacalności firmy inwestycyjnej. Limit ochrony wynosi 500 000$ na klienta (dla papierów wartościowych i środków pieniężnych łącznie, przy czym środki pieniężne chronione są do wysokości 250 000$ na klienta).
Mateusz: O SIPC pisałem już szczegółowo we wpisie „Recenzja Firstrade – brokera do amerykańskich ETF, akcji i obligacji„, do którego lektury zachęcam wszystkich zainteresowanych systemem rekompensat w USA.
Co, jeśli makler był nieuczciwy?
Czy możliwe jest „zagarnięcie” papierów wartościowych przez nieuczciwego pracownika firmy inwestycyjnej? Jest to możliwe i często wymieniane wśród rodzajów nadużyć brokerów sprzeniewierzenie środków klientów i nieautoryzowane transakcje. Musimy jednak pamiętać, że w Polsce firma inwestycyjna to podmiot nadzorowany przez KNF, w którym muszą być zatrudnieni specjaliści zajmujący się działalnością operacyjną oraz zapewnieniem zgodności. Wskazać należy, że firma inwestycyjna jest obowiązana do wdrożenia odpowiednich rozwiązań organizacyjnych, które zapewnią ograniczenie do minimum ryzyka utraty lub zmniejszenia liczby, lub wartości instrumentów finansowych, lub środków pieniężnych klienta. To samo dotyczy utraty utraty lub ograniczenia praw związanych z takimi instrumentami finansowymi, lub środkami pieniężnymi na skutek niewłaściwego wykorzystania tych instrumentów finansowych, lub środków pieniężnych. Dom maklerski musi też zadbać o wykrywanie wszelkich nieprawidłowości w prowadzeniu rachunków lub rejestrów, nierzetelnego prowadzenia działalności, zaniedbania lub oszustwa.
Jest to podstawowy obowiązek mający na celu minimalizację ryzyka poniesienia szkody przez klientów firmy inwestycyjnej. Nie są to tylko puste słowa, idą za tym regulacje wewnętrzne, które mają zapewnić zgodność w tym zakresie. W konsekwencji nawet gdyby pracownik firmy inwestycyjnej dopuścił się nadużycia, w zasadzie jeden sygnał ze strony klienta uruchomiłby systemy kontroli, a wewnętrzne postępowanie powinno bardzo sprawnie ustalić, że np. zbycie papierów wartościowych należących do klienta nastąpiło bez jego zlecenia. W tym przypadku pomocne jest to, że wszelka korespondencja z klientem oraz rozmowy telefoniczne są nagrywane, więc w przypadku zbycia naszych papierów wartościowych bez naszej woli, w łatwy sposób moglibyśmy wykazać, że nie składaliśmy zlecenia firmie inwestycyjnej. Musimy pamiętać, że firma inwestycyjna to podmiot o złożonej strukturze organizacyjnej i dobrym zapleczu finansowym. A to firma inwestycyjna ponosi wobec nas odpowiedzialność za wszelkie nieprawidłowości, a w konsekwencji od firmy inwestycyjnej możemy żądać naprawienia szkody, gdyby nie doszło wcześniej do przywrócenia stanu papierów wartościowych / środków pieniężnych na naszym rachunku.
Przykłady nieuczciwych maklerów
Raz na jakiś czas słyszymy jednak o brokerach, którzy sprzeniewierzyli majątek swoich klientów, przy czym głównym dostarczycielem takich spraw są Stany Zjednoczone. Jak informuje nas strona ministerstwa sprawiedliwości USA, w sprawie, w której byłego brokera za oszustwa giełdowe skazano na 3 lata więzienia, dochodziło do nabywania akcji CodeSmart bez zgody i wiedzy klientów i jednoczesnego sprzedawania akcji tego podmiotu przez brokera. Podobnie w innej sprawie, w której makler, mając dostęp do rachunków klientów, wyprowadził z nich ponad 1 mln USD, przy czym, aby to zrobić, fałszował podpisy klientów. Ukradzione środki wykorzystał na cele prywatne i służbowe.
Mimo wszystko dużo częściej (i ciekawiej z perspektywy prawnej), mówi się o odpowiedzialności firmy inwestycyjnej świadczącej usługi zarządzania portfelami instrumentów finansowych lub doradztwa inwestycyjnego. Wynika to z tego, że w przypadku usługi wykonywania zleceń najczęściej możemy mówić o zbyciu / nabyciu papierów wartościowych bez zlecenia klienta lub o nieprawidłowym wykonaniu zlecenia klienta, co samo w sobie jest najbardziej skrajnym przypadkiem naruszenia obowiązków firmy inwestycyjnej i jednocześnie, zdaje się, najmniej problematycznym dowodowo i najbardziej „zaopiekowanym” regulacyjnie.
Zarządzanie portfelem i doradztwo inwestycyjne to z kolei usługi, przy których wykonywaniu nieprawidłowości mogą nie być tak wyeksponowane. Zarządzanie portfelem może się na przykład odbywać z naruszeniem strategii przypisanej do danego klienta, ale może też polegać na wadliwym zarządzaniu w ramach prawidłowej strategii. Podobnie doradztwo inwestycyjne może być nieadekwatne do celów klienta, jego zasobności finansowej, awersji do ryzyka itd. Zagadnienia te są na tyle ciekawe, że nadają się na odrębny wpis, być może jeszcze będę miał okazję rozwinąć tutaj ten wątek.
Mateusz: tak, planujemy napisać z Adrianem osobny wpis o nielegalnym doradztwie, błędach, wykorzystywaniu insider info i innych nielegalnych zagrywkach stosowanych przez brokerów… i blogerów oraz ich konsekwencjach :).
Obserwuj mnie na Twitterze:
Subskrybuj mój kanał YouTube:
Podsumowanie
Mam nadzieję, że po przeczytaniu tego wpisu jesteś bogatszy nie tylko o nową wiedzę z zakresu prawa rynku kapitałowego, ale także posiadłeś umiarkowany spokój w zakresie bezpieczeństwa Twoich środków zgromadzonych na rachunku maklerskim. Dlaczego „tylko” umiarkowany? Jak już wiesz, Twoje aktywa objęte są ochroną w ograniczonym kwotowo zakresie. A dlaczego „aż” spokój? Ano dlatego, że ta ochrona w ogóle jest i to nas powinno cieszyć.
Cieszyć powinno nas także zdobywanie nowej wiedzy i mam nadzieję, że ten stan towarzyszył Ci przy lekturze tego wpisu :). Pamiętaj jednak, że miał on na celu w przystępny sposób przybliżyć Ci ogólne zasady dot. ochrony naszych aktywów, a więc nie traktuj go jak pełnej, kompleksowej porady prawnej w zakresie sposobu zabezpieczenia własnych aktywów ani sposobu postępowania w przypadkach niewypłacalności domu maklerskiego, a każdą swoją decyzję w przypadku zaistnienia takich sytuacji skonsultuj ze specjalistą. Do zobaczenia w komentarzach!
Mateusz: a ja chciałbym podziękować Adrianowi za kolejny ciekawy wpis i wspólne nagranie, dzięki któremu wszyscy dowiedzieliśmy się, jak reagować (lub nie reagować) na wieść o upadku naszego domu maklerskiego. W przyszłości planujemy pokryć też inne tematy związane z prawem rynków, więc jeśli masz jakieś pomysły, to koniecznie podziel się nimi z nami w komentarzach. Dzięki i do następnego!
Zapisz się do mojego newslettera:
Zastrzeżenie
Informacje przedstawione na tej stronie internetowej są prywatnymi opiniami autora i nie stanowią rekomendacji inwestycyjnych w rozumieniu Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 października 2005 roku w sprawie informacji stanowiących rekomendacje dotyczące instrumentów finansowych, ich emitentów lub wystawców (Dz. U. z 2005 roku, Nr 206, poz. 1715). Czytelnik podejmuje decyzje inwestycyjne na własną odpowiedzialność. Autor bloga nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam umieszczanych na blogu.
