Jak ustalić proporcję akcji do obligacji w portfelu inwestycyjnym?

Poniższa statystyka cytowana jest tak często, że niektórzy znają ją prawie na pamięć. Wybrałem dziś okres 1947 – 2023 nie dlatego, że jest korzystny dla akcji (bo omija wielki kryzys 1929-1939), a dlatego, że dostępne za darmo dane o obligacjach amerykańskich sięgały właśnie tej daty. Portfel złożony w 100% akcji największych notowanych w USA spółek, osiągnął w okresie 1947 – 2023 roku średnią roczną stopę zwrotu wynoszącą 11,23%. Jest to bardzo imponujący wynik, którego może już nie powtórzyć żaden z „mainstreamowych” indeksów akcji, więc nie łudź się, że kupując ETF na S&P 500, powinieneś spodziewać się aż tak wysokiej średniej rocznej stopy zwrotu (CAGR). Abstrahując od tego, że jest ona wyrażona w dolarze amerykańskim, więc wartości przedstawione w polskim złotym byłyby inne.

Zgodnie ze zdrowym rozsądkiem, dołożenie do tego portfela 10-letnich obligacji skarbowych sprawia, że przeciętna roczna stopa zwrotu obniża się mniej więcej o 0,6 punktu procentowego wraz z zastąpieniem każdego 10% akcji obligacjami. Polecam jednak skupić się na wartościach odchylenia standardowego, które jest miarą zmienności portfela oraz maksymalnego obsunięcia kapitału (od poprzedniego szczytu), które jest prostym sposobem na wyobrażenie sobie najgorszego możliwego scenariusza dla każdego z portfeli. Skupiając się na dwóch dolnych wierszach, dojdziesz do wniosku, że dokładanie większego odsetka obligacji do portfela amerykańskiego w pewnym momencie może zwyczajnie nie mieć sensu.

Szczególną uwagę zwróć na przedział portfeli zawierających między 10 a 50% akcji. Ich zmienność jest bardzo zbliżona i wynosi między 6,86% a 7,58% rocznie. To samo można powiedzieć o ich maksymalnych obsunięciach, które dla całej grupy wynoszą około 18-22%. Różni się tylko średnia roczna stopa zwrotu (CAGR), która dla portfela 50/50 wynosi 8,32%, a dla portfela 10/90 tylko 5,71%. Jeśli wydaje Ci się, że różnica pomiędzy 5,71% rocznie a 8,32% rocznie jest niewielka, to zauważ, że dla inwestycji, którą opisuję, oznacza to, że po 77 latach ze 100 dolarów zrobi się nie 7200 dolarów a 47 000 dolarów (!). Oczywiście nie oznacza to, że portfele 40/60 i mniej (akcji) są zawsze bezsensowne, ale akurat dla tego okresu na rynku akcji i obligacji amerykańskich byłyby mało efektywne.

Jako że nikt z nas nie inwestuje dużej kwoty jednorazowo, czekając przez ponad 70 lat, to dziś zamodeluję wzrost inwestowanej kwoty, którą corocznie będę indeksował inflacją. Inwestor oszczędza i inwestuje zatem 100 USD miesięcznie (w 1948 roku), które z czasem zamieni się w ponad 1400 USD miesięcznie w 2023 roku. W celu poprawienia czytelności przedstawię na wykresie strategię uśredniania (CA, czyli z angielskiego cost averaging) dla popularnych portfeli 100/0, 80/20, 60/40, 40/60, 20/80 i 0/100:

Między końcowymi kwotami inwestycji istnieje prawdziwa przepaść, bo 100% akcji kończy z wynikiem 47 mln dolarów, a 100% obligacji „jedynie” 3 mln dolarów. Dodam, że suma zainwestowanych środków wynosi około 0,5 miliona dolarów, więc żaden z inwestorów nie notuje nominalnej straty. Satysfakcjonującą mnie stopę zwrotu z portfela pasywnego uzyskuje tak naprawdę każdy inwestor prowadzący portfel składający się z przynajmniej 60% akcji amerykańskich. Podobnie jest z obsunięciami kapitału od szczytu, które dla portfela złożonego w 60% z akcji i w 40% z obligacji nie wyglądają już wcale tak strasznie:

Wiem, że powyższy wykres może być mało czytelny, ale zależało mi na zestawieniu kilku portfeli na tym samym wykresie. Maksymalne obsunięcie (strata od szczytu) portfela 60/40 wyniosło mniej niż -30%, co byłoby dla mnie akceptowalną stratą przy dowolnej wielkości kapitału. Nie bez powodu portfel 60/40 jest jednym z moich ulubionych i to właśnie jego wykorzystałem w pisaniu najważniejszego, ósmego rozdziału mojej książki „Inwestowanie dla każdego”, w której prostym językiem uczę tworzenia portfeli inwestycyjnych od podstaw. W ocenie zmienności każdego z portfeli pomoże nam też wykres z rozkładem statystycznym miesięcznych stóp zwrotu osiąganych przez każdy z portfeli amerykańskich.