Osobę żyjącą z odsetek, dywidend i innych regularnych dochodów z kapitału lub nieruchomości nazywamy rentierem. Skoro rentier spodziewa się pasywnego dochodu w postaci czynszu najmu z nieruchomości, to prawdopodobnie chciałby w podobny sposób traktować także swoje inwestycje giełdowe.

Zazwyczaj rentierem nie zostaje się od razu, więc w inwestowaniu wyróżniamy:

• Fazę akumulacji, czyli zbierania/gromadzenia kapitału. Większość z nas nie żyje z kapitału, więc obecnie znajduje się w tej fazie. Przykładem obecności tutaj jest praca zawodowa, która pokrywa nasze bieżące potrzeby i dodatkowo pozwala nam inwestować nadwyżki.
• Fazę dystrybucji, czyli korzystania z wcześniej uzbieranego kapitału. Część z nas dojdzie tam po 10-15 latach kariery zawodowej (FIRE), część na kilka lat przed ustawową emeryturą, a część nie osiągnie (lub nie będzie chciała osiągnąć) tego stanu nigdy. Rentier znajduje się w fazie dystrybucji, czyli wtedy, gdy korzysta z dochodów z kapitału po to, aby żyć. Prostymi słowami: faza dystrybucji występuje wtedy, gdy przestajesz reinwestować dochody z kapitału, a zamiast tego zastępujesz sobie nimi dochody z pracy.

W długoterminowym inwestowaniu należy dobrze wszystko zaplanować. Załóżmy, że amerykański inwestor zaczyna oszczędzać i inwestować w indeks S&P 500 w 1973 roku, lokując na giełdzie 100 dolarów miesięcznie, które będzie indeksować inflacją USD. Inwestowanie rozpoczyna on w wieku 20 lat, ustalając sobie, że będzie to robił do siedemdziesiątki, kiedy wreszcie zapragnie  on zacząć życie z uzbieranego kapitału. W podobnej sytuacji jest jego znajomy, który oszczędza i inwestuje takie same kwoty, od początku lokując je w ETF wypłacający dywidendy.

Gdy obydwaj inwestorzy kończą 70 lat (czyli w 2023 roku), chcą oni rozpocząć życie ze zgromadzonego kapitału. Powiedzmy, że pierwszy inwestor zazdrości drugiemu regularnie spływających dywidend i nie chce on musieć logować się co miesiąc na konto maklerskie i dokonywać sprzedaży jednostek ETF-ów akumulujących. Oznacza to, że będzie on chciał zamienić po 50 latach regularnego inwestowania swoje ETF-y akumulujące na ETF-y wypłacające, co odniesie dość zaskakujący efekt na jego inwestycje:

Obydwaj inwestorzy wykorzystują konto opodatkowane ze stawkami podatku „tak jakby” mieszkali w Polsce. Pomimo tego, że przez 50 lat inwestowania bardziej efektywny podatkowo był ETF-y akumulujące, to po zamianie całości zgromadzonej w nim kwoty na ETF wypłacający, pierwszy inwestor posiada teraz mniej jednostek tego ETF-u. Inwestor, który całe życie konsekwentnie inwestował w ETF wypłacający, będzie teraz otrzymywał wyższe dywidendy od inwestora, który wybrał ETF akumulujący. Po zamianie na ETF wypłacający, w 2023 roku wartość portfela pierwszego inwestora jest o około 5% niższa od wartości portfela drugiego inwestora, czyli tego, który od początku inwestuje w ETF typu wypłacającego.

Jest to pewna ironia, ponieważ drugi inwestor nigdy nie sprzedał kupowanych jednostek ETF i na swojej dotychczasowej inwestycji nagromadził aż 2,4 mln zysku. Gdyby sprzedał wszystkie jednostki swojego ETF-u to musiałby zapłacić około 450 tysięcy USD podatku giełdowego, co sprawiłoby, że lepiej na inwestycji wyszedłby ten, kto wybrał ETF akumulujący. W inwestowaniu nie ma nic za darmo, więc spróbuj zrozumieć, że:

• „Przesiadka” z ETF-u akumulujący dywidendy (accumulating) na ETF wypłacający dywidendy (distributing) po latach inwestowania może być bardzo kosztowna (podatkowo).
• Mimo tego, że po zapłaceniu zaległego podatku giełdowego za te wszystkie lata wartość Twojego nowo nabytego ETF-u typu wypłacającego będzie niższa od wartości ETF-u kogoś, kto od początku inwestuje w ten ETF, to i tak pod kątem podatków będziesz na plus.
• Niewidoczne jest to, jak wysoki jest nagromadzony podatek giełdowy inwestora drugiego, więc ETF typu akumulującego nie przestaje być tu lepszym wyborem (ogółem).
• Po prostu wyższe dywidendy uzyska inwestor, który od początku będzie inwestował w ETF typu wypłacającego.

Na to zjawisko wpływa też czas inwestycji. Większość z nas raczej nie będzie inwestować nieustannie przez 50 lat, więc skrócę teraz horyzont inwestycji do 30 lat. Zakładamy podobny scenariusz, ale w latach 1993 – 2022, po których posiadacz ETF-u akumulującego wymieni go na ETF wypłacający dywidendy. Efekt jest taki, że straci on niemal 10% wobec inwestora, który konsekwentnie i uparcie kupuje ETF wypłacający:

Powyższe zjawisko mogę prosto wytłumaczyć efektem nieopodatkowanej na 3. poziomie reinwestycji dywidend (inwestor w ETF akumulujący ich nie dostaje, więc logicznie nie są one opodatkowane w Polsce). Im większa jest nagromadzona korzyść podatkowa z niewypłacanych w czasie dywidend, tym lepiej w takim porównaniu wyjdzie posiadacz ETF-u akumulującego. Pewne jest jednak to, że wbrew powszechnie panującej opinii ETF-y akumulujące nie są zawsze lepsze obiektywnie lepsze pod kątem wygody od ETF-ów wypłacających. ETF-y wypłacające powinno się wybierać, jeśli wie się, że będzie się chciało żyć z uzbieranego kapitału w sposób w pełni pasywny, czyli bez potrzeby logowania na konto maklerskie i aktywnej sprzedaży jednostek ETF-u.

Nie zmienia to faktu, że zwolennicy optymalizacji mogą się z tym nie zgodzić, bo pozostawienie ETF-u akumulującego na swoim koncie do końca życia i jego sprzedaż w miarę potrzeby zdecydowanie wygrywa z posiadaniem ETF-u wypłacającego przez całe życie. Jest to prawda, ale uwzględniając wygodę i brak konieczności dokonywania sprzedaży ETF-ów typu akumulującego mamy prawdziwy dylemat.

Podsumowując:

• Najlepsze pod kątem stopy zwrotu jest inwestowanie od początku w ETF-y akumulujące.
• Najlepsze pod kątem wygody korzystania z kapitału w fazie dystrybucji jest inwestowanie od początku w ETF-y wypłacające.
• Najgorsza pod kątem stopy zwrotu jest aktywna zmiana ETF-u akumulującego na ETF wypłacający. Zwłaszcza jeśli dzieje się to po wielu latach inwestowania.

Przenosiny środków z ETF-u akumulującego na ETF wypłacający nie będą jednak bolesne dla posiadaczy kont IKE i IKZE.