You are currently viewing Gdzie w Europie są najwyższe emerytury?

Gdzie w Europie są najwyższe emerytury?

Analiza systemów emerytalnych krajów Europy.

Zapoznanie się z tym, jak wygląda prezentująca wysokość emerytury w Europie tabela lub obrazujący to zagadnienie wykres, skłania do refleksji dotyczącej jakości systemów emerytalnych zarówno w Polsce, jak i w innych państwach Starego Kontynentu. Czy nasze emerytury naprawdę muszą być o wiele niższe niż pensje, z których na nie odkładamy? Z jednego z poprzednich wpisów mogłeś dowiedzieć się, że system emerytalny w Polsce nie jest idealny i ciąży na nim spore ryzyko związane ze starzeniem się społeczeństwa. Nie oznacza to jednak, że żaden kraj europejski nie wymyślił niczego lepszego i emeryci będący jego obywatelami nie mogą sobie pozwolić na dostatnie życie. Sprawdźmy, czy emerytury w Europie są na ogół wysokie, czy niskie i który kraj może pochwalić się ich najwyższą stopą.

Artykuł dotyczący tematu, jakim są emerytury w Europie, podzieliłem na dwa wpisy. W pierwszym, czyli tym, który teraz czytasz, przeanalizujemy statystyki z kilku źródeł w celu porównania systemów emerytalnych i wyłonienia najlepszego. W drugim natomiast skupimy się na zwycięzcy, rozbijemy mechanikę jego działania na czynniki pierwsze i zastanowimy się nad tym, jak Polska mogłaby pójść jego śladem.

Podcast

YouTube

W skrócie

Z tego artykułu dowiesz się:

  • Ile wynosi wiek emerytalny w wybranych krajach Europy.
  • Jak wysoka jest przewidywana emerytura wobec ostatniego wynagrodzenia przeciętnego europejskiego emeryta.
  • Ile procent PKB wydają na systemy emerytalne poszczególne rządy europejskie.
  • Gdzie w Europie są najwyższe emerytury, a gdzie mogą sobie pozwolić na najwięcej.
  • Które systemy emerytalne w Europie są subiektywnie najlepsze i najgorsze.

Porównanie europejskich systemów emerytalnych

Ile wynosi wiek emerytalny w krajach europejskich?

Załóżmy, że wpadła nam w ręce zestawiająca wysokości emerytury w Europie tabela i wzbudziło to nasze zainteresowanie tym, jak obecnie na Starym Kontynencie kształtują się systemy emerytalne w poszczególnych państwach. Od czego zacząć poszerzanie swojej wiedzy w tym zakresie? Idealną propozycją „na start” będzie niniejszy artykuł, którego część statystyczną właśnie rozpoczynamy. W porównaniu wezmą udział te same kraje, o których pisałem w innym wpisie, jaki pewien czas temu trafił na mój blog o oszczędzaniu, inwestowaniu i zarabianiu, a mianowicie: „Gdzie wyjechać, by zarobić najwięcej? Porównanie krajów europejskich”. Nie bez powodu, ponieważ podobnie jak wówczas porównywaliśmy średnie zarobki, tak tym razem porównamy średnie emerytury w Europie. W celu lepszego zrozumienia systemów emerytalnych zaczniemy od przyjrzenia się temu, jakie wysokości osiąga wiek emerytalny w Europie, a dokładniej rzecz ujmując w poszczególnych, uwzględnionych w naszej analizie krajach tego kontynentu.

emerytury europa 1 wiek emerytalny

Wykres celowo posortowałem po wieku emerytalnym płci pięknej, ponieważ to między nim są największe różnice. Tylko trzy z dwudziestu czterech krajów zestawienia oferują Paniom konserwatywnie niski wiek emerytalny. W Polsce, Czechach i Austrii oferuje się kobietom możliwość przejścia na emeryturę w relatywnie młodym wieku 60 lat, w innych krajach Panie nie mają już tak lekko.

Na przeciwległym końcu zestawienia znalazły się bardzo bogate Islandia i Norwegia oraz pogrążona w kryzysie Grecja. W tych trzech krajach przedstawicielki płci pięknej przejdą na emeryturę dopiero w wieku 67 lat. O ile w przypadku Grecji powód ku temu jest oczywisty, to ciekawe dlaczego zamożne kraje nordyckie nie oferują Paniom lepszych warunków do przejścia na emeryturę. Co sprawia, że wiek emerytalny w przypadku kobiet zamieszkujących te dwa państwa na północy Europy osiąga tak wysoki pułap? Powodów można doszukiwać się w spodziewanej długości życia w obu krajach:

emerytury europa 2 długość życiaa

Zarówno dla Islandii, jak i Norwegii OECD podaje przewidywaną długość życia jako 84 lata, co plasuje obydwa kraje w pierwszej połowie stawki. Zauważ jednak, że to we Włoszech, Hiszpanii i Szwajcarii kobiety żyją statystycznie najdłużej, ale Panie mieszkające w tych krajach zaczną odpoczywać znacznie wcześniej. Zwłaszcza we Włoszech, gdzie kobieta przejdzie na emeryturę w wieku 63 lat i pożyje na niej średnio 22 lata. Żyć nie umierać, ale czy na pewno? Pamiętajmy, że oprócz długości emerytury ważna jest też jej jakość.

Polub moją stronę na Facebooku!

Znajdziesz tam mnóstwo przydatnych informacji o finansach i inwestowaniu

Ile wynosi stopa zastąpienia w krajach Europy?

O stopie zastąpienia wspominałem już we wpisie „Jak działa ZUS? Gdzie trafiają Twoje składki?„, ale rozwinę jej znaczenie jeszcze raz. Stopa zastąpienia w wysokości 50% oznacza, że pracownik zarabiający na miesiąc przed emeryturą 10 000 zł miesięcznie może liczyć na połowę tej kwoty, czyli 5 000 zł miesięcznie, gdy już na nią przejdzie. Im wyższa więc stopa zastąpienia, tym bardziej podobnie do życia przed emeryturą będzie życie po przejściu na nią. Oto ile wynosi ten współczynnik średnio dla obydwu płci w krajach z zestawienia:

emerytury europa 3 - stopa zastąpienia

Zwróć uwagę na ogromną rozpiętość tego współczynnika. O ile mieszkaniec Irlandii może liczyć jedynie na emeryturę w wysokości 35% swojej ostatniej pensji to Włoch i Włoszka dostaną średnio ponad 70% jej wartości! Zaraz, zaraz. Czy to przypadkiem nie obywatelka Włoch miała przejść na emeryturę bardzo młodo (63 l.) i przeżyć na niej ponad 22 lata? Jak to możliwe, że przy tak długiej oczekiwanej długości życia przejście na emeryturę we Włoszech następuje tak wcześnie, a jej wysokość niemal dorównuje ostatniej pensji? Odpowiedzi spróbujmy poszukać w wydatkach państw na cele emerytalne:

emerytury europa 4 - wydatki emerytalne jako procent pkb

W tym momencie robi się ciekawie. Wykres wydatków państw na cele emerytalne jako proc. PKB potwierdza genezę szczodrych i długich wypłat emerytalnych we Włoszech (aż 16% PKB!). Również Irlandia i jej niska (0,35) stopa zastąpienia znajduje potwierdzenie w bardzo niskich wydatkach państwa (tutaj tylko 3% PKB) na emerytury. Ciekawą anomalią jest Islandia, która wydaje na emerytury najmniej (ok. 2% PKB), ale stopa zastąpienia jest całkiem wysoka (ponad 50%). Zanotujmy ten fakt, ale na razie przyjrzyjmy się zmianom stopy zastąpienia na przełomie dwóch ostatnich dekad.

W jakich krajach Europy emerytury rosną najszybciej?

Jak myślisz: czy emerytom żyje się coraz lepiej, gdy stopa zastąpienia rośnie, czy spada? Odpowiedź brzmi: to zależy. Intuicyjnie rzecz biorąc: rosnąca stopa zastąpienia oznacza wyższy dobrobyt na emeryturze, ale sam wzrost niczego jeszcze nie znaczy. Przykładowo: kombinacja rosnącej stopy zastąpienia i spadającego średniego wynagrodzenia może oznaczać brak zmiany dla emerytów. Ważne jest też to, skąd bierze się taki wzrost lub spadek, ale o tym za chwilę. Oto rekordziści wzrostów i spadków w ostatnich latach:

emerytury europa 5 zmiana stopy zastapienia

Kraje, w których współczynnik ten spada najszybciej, to Irlandia, Estonia i Litwa. Do liderów wzrostu należą natomiast Włochy, Grecja i Hiszpania. Owi „liderzy” to przy okazji kraje południa, o których mówi się niewiele więcej niż to, że są od lat pogrążone w kryzysie. Z czego wynika to, że wysokość emerytur w tych południowych krajach Europy tak raptownie wzrasta? Przyjrzyjmy się zmianom wydatków na systemy emerytalne w stosunku do PKB wspomnianych sześciu krajów:

emerytury europa 6 zmiana wydatkow na emerytury

Włosi i Grecy wydają na system emerytalny około 16% PKB. To pięciokrotnie więcej niż Irlandia, w której stopa zastąpienia jest najniższa z całego zestawienia i wynosi 0,35. Z tej statystyki wynika dość jednoznacznie, że najhojniejsze państwa pieniądze na emerytów znajdują w budżecie. Co ciekawe Polska ze swoim 12% PKB jest bliżej hojnych państw południa niż oziębłej północy. Dochodzimy teraz do punktu kulminacyjnego wpisu: ile pieniędzy otrzymuje w emeryturze średni emeryt w każdym z krajów?

DESKTOP kup ksiazke wpis tresc4 1

Gdzie w Europie są najwyższe emerytury?

Pora na bezpośrednie nawiązanie do danych z wpisu „Gdzie wyjechać, by zarobić najwięcej? Porównanie krajów europejskich”, w którym omawiam zarabianie w różnych krajach Starego Kontynentu. Średnie zarobki brutto, które zestawimy ze średnimi emeryturami brutto i netto, zostaną umieszczone na tym samym wykresie. Niestety, w większości krajów Europy pensje są opodatkowane, co ujęte zostało na wykresie. Gdzie odnajdziemy najwyższe emerytury w Europie, przy założeniu, że mamy na myśli średnie emerytury brutto? Zestawienie otwiera Islandia, czyli ten sam kraj, który na emerytury publiczne wydaje najmniejszą część swojego PKB. Interesujące.

Gdzie w Europie są najwyższe emerytury? - emerytury brutto

Drugim najciekawszym krajem jest Irlandia, która w rankingu pensji brutto zajmuje środkową lokatę, ale jeśli chodzi o wysokość tej państwowej, plasuje się o kilka oczek niżej. Jest to efekt najniższej stopy zastąpienia i najniższych wydatków budżetowych na emerytury w grupie badanych krajów europejskich. Wykres przedstawia też średnie emerytury netto w Europie, które jednak same w sobie niewiele mówią. Spójrzmy zatem na te wartości zestawione ze średnimi kosztami życia na emeryturze w każdym z krajów.

W którym kraju europejskim emeryci żyją najlepiej?

Ten przewrotnie zatytułowany paragraf jest zdecydowanie najważniejszym ze wszystkich w tym artykule. Co z tego, że emeryt otrzyma sowitą emeryturę netto, jeśli wysokość kosztów życia nie pozwoli mu na godną egzystencję? Przypominam jednak, że wpis bierze pod uwagę tylko świadczenia państwowe (ekwiwalent polskiego I filaru emerytalnego), więc ujemna wartość pomarańczowego słupka nie znaczy automatycznie, że wszyscy emeryci w danym kraju głodują. Im bardziej dodatnia wartość na wykresie, tym na więcej może pozwolić sobie emeryt żyjący jedynie z państwowego świadczenia danego kraju:

Gdzie w Europie są najwyższe emerytury? - po kosztach życia

Jak wysokość emerytur w Europie przekłada się na standard życia osób korzystających z tego rodzaju świadczeń w poszczególnych krajach? Wyniki są zaskakujące, gdyż aż 9 z 24 krajów europejskich nie oferuje emerytom publicznej emerytury, która wystarcza na normalne przeżycie. Co ciekawe Polska nie jest jednym z nich. Statystyczny polski emeryt otrzyma emeryturę w wysokości ok. 2 600 zł, co zapewni mu minimum egzystencji, a nawet teoretycznie umożliwi mu regularne oszczędzanie paruset złotych w skali miesiąca. Kompletnym antyprzykładem dobrego systemu emerytalnego jest z kolei Grecja, na której skupimy się za chwilę.

Obserwuj mnie na Twitterze:

Subskrybuj mój kanał YouTube:

Werdykt, czyli liderzy i przegrani

Który system emerytalny w Europie jest najgorszy?

Z greckim systemem emerytalnym jest coś „nie tak”. Podsumujmy sobie wszystkie rozdziały w kilku punktach:

  • Wiek emerytalny w Grecji wynosi 67 lat dla obydwu płci, co czyni go najwyższym w Europie (ex aequo z norweskim i islandzkim). Z perspektywy obywatela jest to zdecydowanie na minus
  • Przewidywalna długość życia Greka wynosi 79 lat, a Greczynki aż 84 lata. Oznacza to, że obywatel Grecji emeryturę będzie pobierał przez ok. 12 lat, a obywatelka przez 17 lat
  • Stopa zastąpienia w Grecji wynosi 0,64 i jest piątą najwyższą w zestawieniu. Dodatkowo rośnie ona nieprzerwanie od ponad 20 lat. Tylko co z tego, gdy grecka, pokryzysowa średnia pensja brutto jest bardzo niska
  • Grecja wydaje na emerytury największy procent PKB ze wszystkich państw w zestawieniu (blisko 17%). Oznacza to, że system grecki jest bardzo kosztowny i w dużej mierze składają się na niego obecnie pracujący podatnicy
  • Średnia emerytura netto w Grecji wynosi 2 200 zł (wobec polskiej 2 800 zł!). Życie w Grecji jest niestety 50% droższe niż w Polsce, co powoduje, że życie tamtejszego emeryta nie jest najweselsze.

Który system emerytalny w Europie jest najlepszy?

Zdecydowanym zwycięzcą dzisiejszego zestawienia jest mały, wyspiarski kraj na północy, który zasłynął w ostatnich latach niespodziewanie dobrą grą w piłkę nożną. Równie niespodziewanie, wygląda na to, że islandzki publiczny system emerytalny działa dość sprawnie:

  • Wiek emerytalny na Islandii również wynosi 67 lat dla obydwu płci i jest najwyższy w Europie
  • Przewidywalna długość życia na tej wyspie wynosi 80 lat w przypadku mężczyzn i 84 lata w przypadku kobiet
  • Stopa zastąpienia na Islandii wynosi 0,53 i jest gdzieś pośrodku stawki
  • Wydatki na publiczny sektor emerytalny na Islandii wynoszą 2,1% PKB, co czyni ten system najtańszym w Europie i aż ośmiokrotnie tańszym od systemu greckiego!
  • Średnia emerytura netto na Islandii wynosi 8 700 zł i spokojnie wystarczy na pokrycie wydatków przeciętnego emeryta. To niesamowite, biorąc pod uwagę jak tani dla podatnika jest to system.

max harlynking DGP 759 Ukk unsplash

Podsumowanie

Rozpoczynając pisanie tego artykułu, sądziłem, że polski system emerytalny będzie chronił tyły zestawienia. Podczas gdy jest on bliżej końca niż początku stawki to południowe systemy, a zwłaszcza ten grecki zasługują na naganę za lekkomyślne wydawanie dużych części PKB. Na pochwałę natomiast zasłużył sobie system islandzki, który bardzo tanim kosztem wypłaca emerytom racjonalnej wielkości świadczenia. W drugim wpisie z cyklu, czyli „Jak działa islandzki system emerytalny?” wezmę pod lupę właśnie ten system i porównam jego zasadę działania do naszego rodzimego, skupiając się na tym, co można by u nas ulepszyć.

W tym wszystkim należy pamiętać, że przesadnie rozpasały system emerytalny, czyli taki, na który obywatele „sobie nie zarobili” powoduje ogromny wzrost długu publicznego. O deficycie sektora publicznego i jego długotrwałym efekcie napisałem w artykule „Deficyt budżetowy Polski i innych krajów UE. Kto w UE żyje ponad stan?„, do którego zapraszam każdego, kto chce samemu ocenić politykę fiskalną krajów UE. Pamiętaj, że przesadne rozdawnictwo rządzących może bardzo negatywnie wpłynąć na wysokość przyszłych emerytur w danym kraju, więc warto się z tą wiedzą zaznajomić również w kontekście emerytalnym.

Zapisz się do mojego newslettera:

.
4.6 17 głosy
Oceń artykuł
Obserwuj wątek
Powiadom o
guest

21 komentarzy
najstarszy
najnowszy oceniany
Komentarze dotyczące treści
Zobacz wszystkie komentarze