Ile Oszczędności Mają Polacy? Średnie Oszczędności Polaków

Jak ustalić jakim majątkiem i oszczędnościami dysponuje przeciętny Polak?

Poruszę dzisiaj temat, który wydaje mi się szczególnie intrygujący – dotyczy on tego, ile oszczędności mają Polacy. Zacznę od przyznania, że grubo się przeliczyłem, poszukując danych statystycznych na temat oszczędności Polaków, które pomogłyby w napisaniu tego artykułu. Podczas gdy spodziewałem się, że napisanie tego tekstu będzie proste, po niemal 10 godzinach szukania danych zmieniłem zdanie. Chcąc sprawdzić, jakie oszczędności mają Polacy, przekonałem się, że ostatnie dane zebrane przez GUS i NBP pochodzą z 2016 roku, czyli dawno straciły swoją aktualność. Mimo to udało mi się znaleźć odpowiedź na nurtujące mnie pytania i ustalić, ile oszczędza przeciętny Polak oraz jak wysokie są jego oszczędności.

Kolejnym utrudnieniem w procesie określania, ile oszczędności ma przeciętny Polak, było to, że dwie firmy prywatne, które prezentują najświeższe dane: ING w Barometrze Finansowym ING z 2018 roku i Provident w Barometrze Providenta z 2019 roku wykonały badania na małych próbach ankietowanych. Problematyczny jest też fakt, że obydwie firmy działają w sektorze finansowym, więc w otrzymanych wynikach może być zawarty ich własny interes. Mimo to spróbujmy wspólnie zidentyfikować przeciętnego Polaka i ustalić jakim dysponuje majątkiem, w tym środkami finansowymi oraz ile pieniędzy jest w stanie oszczędzić miesięcznie.

Warto będzie się podjąć tego wyzwania, ponieważ mój blog o oszczędzaniu nie mógłby się obyć bez skutecznej próby dojścia do tego, ile średnio Polak ma oszczędności. Podobnie jak w przypadku innych wpisów, w których omawiam zarabianie, oszczędzanie czy inwestowanie, postaram się, aby treść artykułu była wyczerpująca pod względem merytorycznym, ale przy tym podana w przystępny sposób. O tym, czy udało mi się dokonać tej sztuki, przekonaj się sam lub sama – zapraszam do lektury!

W skrócie

Z tego artykułu dowiesz się:

Ile oszczędzają Polacy wobec innych narodowości.
Ile wynosi majątek Polaków z różnych grup dochodowych.
Ile statystyczny Polak ma gotówki na swoim koncie bankowym.
Ile oszczędności w aktywach trwałych i finansowych ma przeciętny Polak.
Ile miesięcznie oszczędza przeciętny Polak.

Powiązane wpisy

Analiza danych o oszczędnościach Polaków

Co mówią najnowsze sondaże dotyczące majątku i oszczędności Polaków?

W celu omówienia tego, ile przeciętny Polak ma na koncie, zacznijmy od zestawienia informacji z wszystkich dostępnych źródeł. Na pierwszy ogień idą sondaże ING i Providenta. ING dokonało oceny na grupie 1003 respondentów w badaniu przeprowadzonym w listopadzie 2018 przez IPSOS. Provident, natomiast, zlecił badanie ASM Centrum Badań i Analiz Rynku, którzy wykonali je całkiem niedawno, bo w październiku 2019 na grupie 1018 dorosłych. Czy z tych względnie aktualnych sondaży dowiesz się, ile Polacy mają oszczędności? Niekoniecznie, ale nie są one też znowu pozbawione żadnej wartości. Oto kilka ciekawych informacji, których możesz się z nich dowiedzieć.

Według ING w 2018 aż 71% Polaków deklarowało, że posiada jakiekolwiek oszczędności.
W tym samym roku 50% ankietowanych uznało, że czuje się komfortowo ze swoimi oszczędnościami.
Wynika z badania (tego samego), że 15% gospodarstw domowych nie posiada oszczędności w równowartości swojego miesięcznego przychodu. W przeciwległym narożniku niemal 20% rodzin posiada aktywa finansowe wyższe od 12-krotności swoich miesięcznych dochodów.
Co ciekawe, 42% Polaków przyznaje, że nie zawsze starcza im pieniędzy do końca miesiąca.
Jak podaje Provident, w 2019 roku 61% ankietowanych przyznało, że posiada oszczędności, które dają im poczucie bezpieczeństwa.
W tym samym badaniu respondenci średnio deklarowali, że aby mieć poczucie bezpieczeństwa, potrzebują oszczędności w wysokości 13 000 zł, wobec 8 400 zł rok wcześniej.

Przedstawione dane rzucają pewne światło na to, jak wyglądają oszczędności Polaków. Wielu obywateli naszego kraju nie jest w stanie regularnie odkładać pieniędzy na konto oszczędnościowe czy przechowywać większej sumy na lokacie. Warto zdawać sobie z tego sprawę, jeśli chce się rzeczowo zbadać, jakie są średnie oszczędności Polaków. Ta wiedza przyda nam się również w kontekście tematu poruszanego w kolejnej sekcji, gdzie wskażę różnice między średnią a medianą i spróbuję określić, kim jest przeciętnie bogaty Polak.

Polub moją stronę na Facebooku!

Znajdziesz tam mnóstwo przydatnych informacji o finansach i inwestowaniu

Inwestomat.eu

Jaka jest różnica pomiędzy średnią, a medianą? Co tak naprawdę oznacza "przeciętnie bogaty Polak"?

Skoro 61% respondentów posiada „bezpieczne” oszczędności, których średnia wynosi 13 000 zł to czy średni ankietowany w grupie oszczędzających zadeklarował tyle pieniędzy na koncie? Być może, ale raczej nie. Wyjaśnienie na przykładzie 6 przyjaciół, z których każdy oszczędza. Michał, Jan, Adam, Karol i Paweł zaczęli dopiero 3 miesiące temu, więc niewiele zdołali uzbierać. Piotr, natomiast, odkłada pieniądze od dobrych paru lat i uzbierał już 30 000 zł. Średnie oszczędności w grupie znajomych wynoszą więc 7 500 zł, choć 5 z 6 przyjaciół ma mniej pieniędzy. Dobrze pokazuje to czerwona pozioma kreska poniżej:

Kwota 7 500 zł w przykładzie jest więc wartością średnią. Szukając przeciętnego Polaka, szukamy tak naprawdę osoby będącej dokładnie pośrodku rozkładu statystycznego. W przypadku 6 przyjaciół byłby to ktoś pomiędzy Adamem i Karolem. Tak zwana wartość środkowa majątków przyjaciół wynosi 3 500 zł i leży dokładnie między dwoma środkowymi przyjaciółmi. Taka wartość może być Ci znana jako mediana i to jej wspólnie poszukamy. Choć w przypadku przyjaciół taka „środkowa osoba” nie istnieje, a jej oszczędności są tylko średnią z majątków Adama i Karola to dla milionów Polaków wartość mediany będzie reprezentatywna.

Od ogółu do szczegółu - zdolność oszczędnościowa Polaków na tle świata

OECD podjęło się próby zestawienia (całościowego) wpływów gospodarstw domowych dla kilkudziesięciu krajów świata, w tym Polski. Wskaźnik „Household Savings”, czyli oszczędności gospodarstw domowych oblicza się dzieląc całkowite oszczędności przez całkowite wpływy wszystkich gospodarstw domowych w ciągu roku. Liczba ta, podana w procentach, opowiada o tym jak wielką część przychodu rocznego obywatel kraju potrafi przeciętnie odłożyć. Jest to więc wartość średnia, nie mediana. Pełną statystykę znajdziecie na stronie OECD, a poniżej wykres dla wybranych 10 krajów:

Dane te oczywiście nie uwzględniają szarej strefy, stąd bardzo niskie wartości dla Polski, a w roku 2017 wartość ujemna bliska -1%. Najwięcej oszczędzają Chińczycy, a przynajmniej tak podaje ich bank centralny. To zrozumiałe, ponieważ w Chinach nie istnieje publiczny system ubezpieczeń emerytalnych. Z tego powodu obywatele Państwa Środka sami muszą zadbać o swoją przyszłość.

Zadziwiające wydawać się może, że w takich krajach jak Stany Zjednoczone i Szwecja obywatele oszczędzają średnio „jedynie” 10-13% swoich zarobków. Dumą Europy jest Szwajcaria, której obywatele odkładają co miesiąc blisko 20% swojego dochodu. Oscylujące wokół 0% wartości dla Polski podbija nieco Eurostat, który w swoich danych szacuje, że Polak oszczędza przeciętnie 3% swojego wynagrodzenia.

Czy uwierzysz, że przeciętny Polak oszczędza tak mało? W zależności od badania – jest to stale wynik ponad dwukrotnie mniejszy niż średnia dla całej Unii Europejskiej. Zachowajmy tę liczbę na później, ale nie wróży ona, że oszczędności Polaków okażą się wysokie na tle Europy i świata. Jestem pewien, że na pytanie „ile oszczędza przeciętny Polak?” powinniśmy znaleźć bardziej trafną odpowiedź gdzie indziej, przykładowo w statystyce krajowej.

Jakim dochodem dysponują Polacy w zależności od grup dochodowych?

Względnie aktualne dane GUS prezentowane w raporcie budżety gospodarstw domowych 2018 bezpośrednio nie pomogą nam dociec tego, ile oszczędności mają Polacy. Są one jednak bardzo przydatne, ze względu na ich całkiem reprezentatywną próbę badanych (36 000 osób). W raporcie znajdziesz informację o tym, że możliwość oszczędzania części dochodów wykazało 68% gospodarstw domowych, co wydaje się spójne z wcześniej cytowanymi sondażami. W tym momencie z dużą pewnością możemy założyć, że około 30% Polaków nie ma żadnych oszczędności. Jest to bardzo istotna informacja w kontekście ustalania tego, jak prezentują się przeciętne oszczędności Polaków w całościowym ujęciu. Poniżej zamieszczam wykres dochodów i wydatków gospodarstw domowych w 2018 r. według grup kwintylowych:

Słupki niebieskie to miesięczny dochód, a czerwone to miesięczne wydatki. Wszystko liczone na osobę w gospodarstwie domowym. Statystyka uwzględnia więc wszystkich Polaków, łącznie z dziećmi, co jest OK, bo zakłada, że finanse rodziców są proporcjonalnie dzielone z dziećmi. Najważniejszy jest tu kwintyl środkowy, czyli trzeci, identyfikujący środkowe gospodarstwo domowe w Polsce. Wynika z niego, że członek środkowej rodziny w Polsce dysponuje 1 479 zł miesięcznie, z czego wydaje 1 047 zł, więc jest w stanie odłożyć około 400 zł miesięcznie. Kolejna przydatna informacja do zapisania.

Nieco przeterminowane, ale najbardziej precyzyjne źródło informacji - NBP

W roku 2018 NBP wydał świetny raport o zasobności gospodarstw domowych w 2016. Jest on zdecydowanie najlepszym źródłem informacji na temat oszczędności Polaków, choć pod koniec będę musiał liczby nieco przeskalować, by uwzględnić upływ czasu (2016-2019). NBP uprościł mi nieco zadanie dowiedzenia się ile oszczędności mają Polacy, podając następujące dane:

Przeciętne (środkowe) gospodarstwo domowe dysponuje majątkiem o wartości 263 600 zł, z czego jedynie 15 300 zł to aktywa finansowe. Przez aktywa finansowe rozumiemy gotówkę, depozyty, lokaty, jednostki funduszy czy akcje, czyli wszelkie oszczędności lub inwestycje
Ta sama statystyczna rodzina jest łącznie zadłużona na 10 000 zł, czyli stosunkowo niewiele. W skład tego długu wchodzi zwykle kredyt hipoteczny lub kredyt konsumencki
Majątek netto statystycznego gospodarstwa domowego wzrósł w latach 2014-2016 o 11,9%, z czego aktywa finansowe zaliczyły wzrost aż o 89%
40,5% Polaków było w 2016 zadłużonych

Według kolejnego raportu GUS – Polska w liczbach 2019 na gospodarstwo domowe w 2018 roku przypadało średnio 2,64 osoby. Przyda się to później w obliczeniach.

Obserwuj mnie na Twitterze:

Follow @Inwestomat_eu

Subskrybuj mój kanał YouTube:

Ile statystyczny Polak posiada gotówki na swoim rachunku bankowym?

W procesie ustalania tego, ile pieniędzy ma przeciętny Polak na swoim rachunku bankowym, pomocny będzie comiesięczny biuletyn informacyjny NBP. Przy pisaniu wpisu posłużyłem się tym z lipca 2019, bo był wtedy najbardziej aktualny. W dokumencie znajdziesz informacje o łącznej liczbie depozytów bankowych, sumie środków na nich zgromadzonych oraz sumarycznym zadłużeniu Polaków. Same w sobie dane te nie będą aż tak przydatne, jak te wcześniej podawane, ale jest to najbardziej aktualne ze wszystkich źródeł, które cytuje we wpisie. Zastanawiasz się, ile oszczędności ma przeciętny Polak? Zapoznaj się z ostatnią już garścią faktów przed podsumowaniem.

Na dzień 30 czerwca 2019 Polacy mają 80 milionów rachunków bankowych, czyli średnio prawie 3 na osobę dorosłą.
Gospodarstwa domowe są zadłużone łącznie na kwotę 753 765 mln zł (753 bln zł)
Te same rodziny posiadają łącznie 868 135 mln zł (868 bln zł) na rachunkach bankowych

Z tych danych możemy wyciągnąć pewną ciekawostkę. Po podzieleniu kwoty łącznej na prywatnych rachunkach bankowych przez liczbę rachunków uzyskamy kwotę 10 851 zł. Około 11 000 zł znajduje się zatem średnio na rachunku bankowym Polaka. W kontekście szacowania oszczędności Polaków statystyki te należy jednak traktować w odpowiedni sposób. Pamiętaj, że nie jest to mediana i obliczenie jest ogromnym uproszczeniem (eksperci statystyki: prośba o nieocenianie tego kroku). Liczba ta nam się raczej nie przyda, ale zapamiętajcie ją jako ciekawostkę, aby zobaczyć, o ile odbiega od średniej wysokości oszczędności Polaków.

Wyniki obliczeń - kim jest przeciętny Polak?

Ile oszczędności ma przeciętny Polak?

Zanim opiszę kroki transformacji danych i ich syntezy do czytelnego formatu zastrzegę, że nie jestem profesjonalnym statystykiem, a wpis pisany jest spekulacyjnie. Niestety, przed opublikowaniem kolejnych danych NBP nie dowiemy się dokładnie ile oszczędności mają Polacy, ale postaram się to oszacować:

Dane GUS o przeciętnym wynagrodzeniu podają odpowiednio 4 259 zł i 5 213 zł miesięcznie dla lat 2016 i 2019. Oznacza to wzrost przeciętnej pensji (nie mediany) o 22%.
Skoro w 2016 statystyczne gospodarstwo domowe posiadało majątek o wartości 263 600 zł, a w gospodarstwie domowym żyją średnio 2,64 osoby ,to średni Polak miał wtedy około 100 tysięcy złotych majątku.
Przeciętny Polak mógł odłożyć w 2018 około 400 zł miesięcznie. Co ciekawe, przy rozsądnym dysponowaniu środkami można tak dążyć do wolności finansowej, co opisałem we wpisie „Czy przy polskich zarobkach można osiągnąć niezależność finansową?„, do którego lektury chciałbym Cię serdecznie zachęcić.
Przy defensywnych założeniach oznacza to, że od 2016 do 2019 nasz bohater dołożył do swoich 100 000 zł majątku jakieś 12 000 zł. Statystyczny Polak, niezależnie od wieku, dysponuje więc majątkiem o wartości 112 000 zł.

Jak wysokie są aktywa finansowe przeciętnego Polaka?

Badanie Providenta podaje, że oszczędnościowe poczucie bezpieczeństwa ma 61% społeczeństwa, które podało średnio 13 000 zł jako ich wysokość. Oznacza to, że 13 000 zł uskładane ma jakieś górne 30% społeczeństwa. Średni Polak siłą rzeczy musi zatem mieć na koncie trochę mniej
Badanie NBP z 2016 wspomina, że średnie gospodarstwo domowe dysponuje aktywami finansowymi w wysokości 15 300 zł. Statystyczny Polak miał zatem w tamtym roku 5 800 zł na koncie.
W punkcie pierwszym estymowałem wzrost majątku przeciętnego Polaka o 12 000 zł. W 2016 roku tylko 5% majątku naszych rodaków wynosiły aktywa finansowe. Statystyczny Polak musi zatem mieć w 2019 r. około 7 000 zł oszczędności w postaci lokaty, depozytu, obligacji czy akcji.

Polub moją stronę na Facebooku!

Znajdziesz tam mnóstwo przydatnych informacji o finansach i inwestowaniu

Inwestomat.eu

Ile miesięcznie oszczędza przeciętny Polak?

Zgodnie z danymi OECD i Eurostatu przeciętny Polak oszczędza ok. 3% wynagrodzenia. Mediana wynagrodzenia w 2019 wynosi około 4 200 zł brutto, czyli około 3 000 zł netto. 3% z tej kwoty to tylko 90 zł. Czy to możliwe, że statystyczny Polak odkłada miesięcznie tylko tyle?
Dane GUS z 2018 komplikują sprawę, bo uznają, że przeciętny Polak (środek rozkładu) jest w stanie oszczędzić 400 zł miesięcznie. Skoro jest w stanie, to nie znaczy, że to robi. Uznajmy więc, że statystyczny Polak oszczędza wartość środkową dwóch kwot, czyli 245 zł miesięcznie.
Powyższa liczba odnosi się do statystycznego Polaka, łącznie z dziećmi i nastolatkami. Uwzględniając tylko populację pełnoletnią, średni dorosły Polak oszczędza zatem około 300 zł miesięcznie.

Dlaczego średni Polak oszczędza tak mało?

Dlaczego statystyczny Polak oszczędza tylko (lub „aż”) 245 złotych miesięcznie? Ile zarabia oraz ile i na co wydaje pieniędzy statystyczny mieszkaniec naszego kraju? Odpowiedzi na te dwa pytania znajdziesz (kolejno) we wpisach „Ile zarabia przeciętny Polak?” i „Ile wydaje przeciętny Polak?„, do których przeczytania Cię serdecznie zachęcam. Znajdziesz tam bardzo wiele konkretów o obecnych zarobkach i wydatkach Polaków w zależności od ich sytuacji życiowej i nawyków.

Podsumowanie

Przeciętny Polak nie istnieje, ale gdyby istniał, to w chwili pisania tego wpisu miałby 112 000 zł majątku, z czego 7 000 zł w aktywach finansowych, a pozostałe 105 000 zł w nieruchomościach/samochodach. Oszczędzałby 300 zł miesięcznie, a swoich oszczędności nie uważałby za wystarczające do życia w komforcie psychicznym.

Przeciętnemu Polakowi przydałoby się poczytać wpisy z kategorii zarabianie oraz cykl o nauce oszczędzania i, mimo że wierzę, że każdy mój czytelnik jest nieprzeciętny, to serdecznie zachęcam Cię do przeczytania wpisów z linków, jeśli jeszcze nie miałeś okazji. Jak uważasz, czy oszczędności Polaków są za niskie, czy odpowiednie? Czy liczby robią wrażenie, czy raczej negatywnie zaskakują? Daj znać w komentarzu. Jeśli natomiast chcesz sprawdzić czy sam oszczędzałeś wystarczająco dużo, zapraszam do przeczytania tekstu „Ile powinieneś mieć pieniędzy w zależności od wieku?„, który może być dla Ciebie bardzo przydatny.

Na koniec chciałbym Ci, drogi czytelniku, podziękować za czytanie i komentowanie moich materiałów, a także za wszystkie wiadomości, które od Ciebie otrzymałem. Polecam też polubienie mojego fanpage’a na Facebooku, obserwowanie mnie na Twitterze i zapisanie się do newslettera (box poniżej), gdyż w tych kanałach przekazuję jeszcze więcej wiedzy. Dzięki!

Zapisz się do mojego newslettera:

Ile oszczędza przeciętny Polak?