Aby móc w pełni skupić się na tym, w co inwestować w 2024 roku, warto wcześniej spojrzeć, nieco z przymrużeniem oka, na rok miniony. Postanowiłem zrobić to w formie podsumowania z wykorzystaniem najbardziej uniwersalnego narzędzia internetu, czyli memów.

Na pierwszym miejscu tegorocznego podsumowania przy pomocy memów zdecydowałem się poruszyć temat niecierpliwości w inwestowaniu. Skoro odwiedzasz mój blog od dawna, to z pewnością wiesz, że nigdy nie obiecuję szybkiego zysku, a jeśli ktoś wybierze portfel akcyjny, to nie obiecuję mu żadnego zysku w żadnym konkretnym terminie. Rynek akcji ma to do siebie, że czasem zyskuje, czasem traci, więc polecanym horyzontem inwestycyjnym dla akcji jest w literaturze 10-15 lat, a nie rok, dwa ani trzy lata.

Mam wrażenie, że wiele osób tego nie zrozumiało i niestety spodziewa się dużego zysku co roku. Ten tok myślenia sprawia, że oczekują one zysku „tu i teraz” każdego roku ich inwestowania, tak jakby akcje były formą bezpiecznej lokaty kapitału. Napisałem nawet dla nich wpis „Czy w inwestowaniu trzeba mieć szczęście? Losowość stóp zwrotu”, ale myślę, że na niewiele się zdał, bo dalej obserwuję mnóstwo ludzi narzekających na to, że giełda stoi od 2 lat w miejscu. Dlatego przygotowałem specjalny mem tłumaczący, czego powinno, a czego nie powinno się spodziewać po inwestowaniu na giełdzie:

Przeciętna roczna stopa zwrotu wynosząca osiem procent w perspektywie 50 lat nie oznacza tego samego, co gwarancja uzyskania +8% w dwóch następujących po sobie latach i przy okazji akurat „tych dwóch latach”. Osoby narzekające na to, że osiągnęły kiepski wynik z inwestycji w fundusze ETF Vanguard LifeStrategy lub w jeden z funduszy ETF na akcje spółek z całego świata, czyli indeksy MSCI ACWI czy FTSE All-World są teraz złe na to, że od 2 lat inwestują pasywnie. Tak, jakby nie rozumieli tego, w co zdecydowali się inwestować, oraz że mają szansę na zysk, ale będzie on nierównomiernie rozłożony w czasie.

Ich kiepski wynik inwestycyjny z ostatnich 2 lat nie wynika jedynie z tego, że akcje nie pozwalały w tym okresie na satysfakcjonujące zarabianie, ponieważ na domiar złego wystąpiły też ogromne wahania kursów walut, a zwłaszcza pary USD/PLN. Polski inwestor ma ten problem, że inwestując w akcje amerykańskie, ponosi nie tylko ryzyko inwestycyjne dotyczące spółek z indeksu, ale też ryzyko zmian kursu walutowego. Sprawia to, że zamiast inwestować pasywnie, wielu inwestorów świadomie lub nieświadomie para się spekulacją na rynku walutowym, wyczekując odpowiednich momentów na zakup i sprzedaż walut niczym aktor na poniższym memie:

Wielka tajemnica redukcji ryzyka walutowego polega na tym, by zrozumieć, że największym możliwym ryzykiem walutowym, które ponieść może inwestor, jest posiadanie tylko jednej waluty w swoim portfelu inwestycyjnym. Jeśli całe swoje oszczędności przechowujesz w jednej walucie (i nie jest to dolar amerykański, żartobliwie), to mimo że czujesz się bezpiecznie, Twój portfel wcale taki bezpieczny nie jest. Posiadanie w portfelu przynajmniej kilku walut jest kluczowe w redukcji ryzyka walutowego, co nie jest intuicyjne, bo przecież na każdej parze walutowej owo ryzyko ponosimy (ich kursy ciągle się zmieniają).

Wyczekiwanie odpowiedniej okazji na zakup waluty może dać marne rezultaty, a kupowanie jednostek funduszu ETF co miesiąc sprawia, że nie uśredniamy tylko kosztu ETF-u, ale i kurs walutowy, po którym kupujemy instrumenty. Jeśli inwestor uśredniał w latach 2014 – 2023 (10 lat), to jego średni kurs zakupu USD wynosi 3,85. Jeśli dolar drastycznie straci, to jeżeli inwestor kontynuuje dokupowanie, to w końcu obniży średnią cenę zakupu dolara. Kwestia ryzyka walutowego przy inwestowaniu za granicą jest kiepsko rozumiana i często wyolbrzymiana przez inwestycyjnych siewców zagłady, a przecież jest o tym przydatny wpis na moim blogu – „Ryzyko walutowe w inwestowaniu w ETF. Zabezpieczać czy nie?”.

Trzeci mem dedykuję zjawisku nadmiernego zastanawiania się nad kształtem portfela inwestycyjnego w poszukiwaniu odpowiedniej relacji zysku do ryzyka. Inwestycyjny overthinking (wybacz zapożyczenie z angielskiego) sprawia, że inwestor pyta innych o zdanie, szuka wzorców i zaczyna polegać na innych, a nie na sobie. „Czy sądzisz, że lepiej mieć w portfelu 30% czy 40% akcji spółek z rynków wschodzących?”, „A może wcale ich nie potrzebuję? Jak myślisz?” to pytania, które przewijają się tu oraz na naszej grupie dyskusyjnej na Facebooku (zapraszam!) niemal codziennie. Nie ma jednej odpowiedzi na te pytania, bo każdy jest inny, wierzy w inne rzeczy, inwestuje w różnym horyzoncie i ma inną tolerancję ryzyka. Po co więc rezygnować ze snu i stresować się tylko po to, aby podnieść średnią stopę zwrotu o 1 p.p. rocznie?

Wybiegając na moment nieco do przodu, w kontekście tego, w co inwestować w 2024 roku, chciałbym zauważyć, że temat przeważania rynków wschodzących poruszyłem w niedawno wydanym wpisie „Czy warto inwestować w rynki wschodzące? Cykle EM/DM i przeważanie EM”, do którego lektury zachęcam wszystkich pogubionych w selekcji ETF-ów akcyjnych. Święty spokój jest w inwestowaniu wart wiele więcej niż lekko zwiększony potencjał do zysku, więc sugeruję Ci dążyć do prostoty i inwestować tylko w papiery, które rozumiesz i w sposób, który rozumiesz i wiesz, że będziesz umiał konsekwentnie realizować na przestrzeni nie kilku miesięcy, a wielu, wielu lat.

Ostatni mem we wstępie (w dalszej części wpisu będzie ich jeszcze kilka) dotyczy sposobu oceny potencjału inwestycyjnego obligacji notowanych na giełdzie. Mam świadomość, że inwestowanie w obligacje rynkowe do najprostszych nie należy, dlatego jednym z kolejnych wpisów będzie kompleksowe omówienie tego, w które obligacje inwestować w zależności od inflacji i stóp procentowych. Jednak ten kompletny brak zrozumienia sposobu działania obligacji notowanych na rynku i wielka ignorancja inwestorów w tym roku przytłoczyła mnie tak, że aż zdecydowałem się przedstawić to na memie.

Aby nauczyć się, dlaczego cena notowanych na rynku obligacji stałoprocentowych spada, gdy rosną stopy procentowe, wystarczy zrozumieć, że dzieje się tak, bo inwestorzy oczekują nowych, lepszych emisji tych samych krajów firm na giełdzie. Lepsze jest wrogiem dobrego, więc „stare” i gorzej oprocentowane obligacje tracą, gdy stopy procentowe rosną i nowe emisje są oprocentowane znacznie wyżej niż istniejące. Mimo to ogromna liczba inwestorów nie rozumie sposobu działania zmian cen obligacji i zamiast przeczytać wpisy „Kiedy kupić ETF na indeks polskich obligacji TBSP?” czy „Dlaczego ceny funduszy ETF na obligacje zmieniają się dynamicznie?”, woli kierować się w inwestowaniu nagłówkami typu „WIELKA BESSA NA RYNKU OBLIGACJI” lub „TO KONIEC RYNKU OBLIGACJI”. Paradoks polega na tym, że kupowali je przy niskich stopach procentowych, a teraz, gdy stopy procentowe wzrosły do 4-6% w większości krajów, jakby przestali być nimi zainteresowani.

Mniej świadomi inwestorzy zastanawiający się, w co inwestować, zwykle decydują się lokować swoje środki w to, co rośnie (zupełnym przypadkiem są na tym oparte też strategie momentum, ale jeśli ktoś je realizuje świadomie, to nie wlicza się według mnie do tej grupy). Jeśli cena obligacji rośnie (a więc spada ich rentowność, a więc potencjalna korzyść z inwestycji w nie), to inwestorzy zapominają o nagłówkach w gazetach wieszczących wielki koniec rynku długu i zamiast tego po wzrostach 20-30% od dołka „ładują się” na rynek długu, tak jakby stał się przez ten wzrost cen bezpieczniejszy, a nie bardziej ryzykowny.

Każdy z powyższych wątków poruszę jeszcze w tym wpisie, zaczynając od ostatniego, czyli tematu inflacji i stóp procentowych w Polsce i na świecie, a także tego, jak wpłynęły one na rynek obligacji.