Statystyczny Polak zarabia o wiele mniej niż średnie wynagrodzenie.
Ile zarabia przeciętny Polak? Ten temat ciekawi wiele osób, które chcą na dobre rozpocząć przygodę z racjonalnym gospodarowaniem swoimi pieniędzmi. Duża część z nas zadaje sobie również pytanie: ile procent Polaków zarabia więcej ode mnie? Jeśli interesuje nas to, jak kształtują się zarobki w Polsce procentowo, należy sięgnąć do wiarygodnych źródeł i umiejętnie z nich skorzystać.
Czytając komunikaty Głównego Urzędu Statystycznego na temat wysokości średniej krajowej, można automatycznie odnieść wrażenie, że mowa w nich o wartości pensji średniego Polaka. Niestety to częsty błąd poznawczy, gdyż mediana, a wartość średnia to dwie zupełnie różne rzeczy i w przypadku zarobków ta druga (średnia) jest zwykle przynajmniej kilkadziesiąt procent wyższa od tej pierwszej (mediany). Ostatnie oficjalne dane GUS o medianie wynagrodzeń pochodzą z października 2018 roku, więc są już mocno nieaktualne. Dlatego w tym wpisie spróbujemy je wspólnie oszacować, opierając się na innych danych publikowanych przez tę instytucję. Kierując się ideą, którą przyjąłem, gdy zaczynałem tworzyć mój blog o oszczędzaniu, postaram się ten temat przedstawić jak najbardziej rzetelnie, a przy tym prosto i przejrzyście. Zależy mi na tym, aby bezproblemowy odbiór i zrozumienie przedstawionych informacji było możliwe także w przypadku czytelników mających mniejsze doświadczenie i rozeznanie w obszarach takich jak zarabianie, inwestowanie oraz oszczędzanie.
Szacując, jakie są przeciętne zarobki Polaków teraz, czyli w 2020 roku, będzie trzeba się trochę nagimnastykować, ale myślę, że efekt i podane w tekście konkretne liczby są warte opublikowania ich w ramach tego wpisu na blogu. Na wstępie chciałbym Ci również polecić tekst „Jak ochronić oszczędności przed inflacją?”, w którym opisuję sprawdzone metody pokonywania inflacji. Nikt z nas nie chciałby zarabiać więcej tylko po to, by było go stać na coraz mniej, stąd artykuł ten może być bardzo na czasie w warunkach wysokiej (4,7% R/R) inflacji złotego.
W skrócie
Z tego artykułu dowiesz się:
- Jak wobec wzrostu inflacji rosło średnie wynagrodzenie w Polsce ostatnich lat.
- Ile statystyczny Polak zarabia w 2020 roku.
- Jak zmieniały się historycznie zarobki przeciętnego Polaka.
- Ile zarabiają najlepiej i najgorzej zarabiający w Polsce.
- Jak wysokie są Twoje zarobki wobec reszty polskiej populacji.
- Ile procent Polaków zarabia 15 tysięcy złotych brutto miesięcznie i więcej.
Powiązane wpisy
- Co znaczy być bogatym w Polsce? Zarobki i majątek
- Jak bogaci są Polacy na tle innych narodów? Zamożność na świecie
- Ile oszczędza przeciętny Polak?
- Ile przeciętny Polak płaci podatków?
- Ile wydaje przeciętny Polak?
- Ile kredytu ma przeciętny Polak? Zadłużenie Polaków
- Ile powinieneś mieć pieniędzy w zależności od wieku?
- Czy przy polskich zarobkach można osiągnąć niezależność finansową?
Źródła danych
Jak w latach 2000-2020 zmieniały się wynagrodzenia w Polsce?
O coraz lepszych warunkach pracy w Polsce piszą zarówno media (tutaj) i rząd (tutaj), więc musi coś w tym być, prawda? Przeglądając roczne dane o zarobkach GUS można dojść do podobnych wniosków, o czym zaraz przeczytasz. Chociaż artykuł „Gdzie wyjechać, by zarobić najwięcej? Porównanie krajów europejskich” bazował na pensjach średnich, a nie medianie to warto przywołać jeden z wykresów, który tam załączyłem, by zweryfikować medialną tezę:
Istotnie, wygląda na to, że realny wzrost płac średnich zdecydowanie przyspieszył w latach 2015 – 2019. W chwili pisania tego artykułu, czyli w lutym 2020 wartość inflacji jest zdecydowanie wyższa niż ta na wykresie (3% wobec ok. 1%), więc w przyszłości wzrost realnych płac może trochę spowolnić. Nie wpływa to nijak na tezę, że w Polsce żyje się lepiej, a Polacy zarabiają coraz więcej. Przyjrzyjmy się więc którzy Polacy zarabiają więcej i czy statystyczny Polak odczuwa ten wzrost.
Polub moją stronę na Facebooku!
Znajdziesz tam mnóstwo przydatnych informacji o finansach i inwestowaniu
Jak rosła mediana zarobków w Polsce? Ile w ciągu ostatnich dwóch dekad zarabiał statystyczny Polak?
Zanim odpowiemy na pytanie o to, ile zarabiają Polacy i jak zarobki Polaków w procentach zmieniały się przez ostatnie dwie dekady, musimy przypomnieć podstawową kwestię: średnia i mediana to dwa zupełnie odrębne pojęcia. Różnicę między średnią a medianą tłumaczyłem na początku wpisu „Ile oszczędza przeciętny Polak?”, więc zachęcam do odświeżenia sobie tej części teoretycznej. Bardzo istotne jest, żebyś zrozumiał, że w Polsce w latach 2018-2020 średnią krajową lub więcej zarabiało jedynie 33% najlepiej zarabiających Polaków. Znaczy to dokładnie, że 66% społeczeństwa zarabia mniej niż średnia krajowa, którą tak zręcznie posługują się politycy, gdy przekonują Cię do oddania na nich głosu. Oceńmy więc wzrost mediany zarobków wobec wzrostu średniej wypłaty w naszym kraju.
- W okresie 10.2008 – 02.2020 wynagrodzenie średnie wzrosło o 63,4%, a mediana wynagrodzeń o 64%. Obydwie wartości idą więc „łeb w łeb”, więc wnioskować można, że Polak pośrodku stawki bogaci się „po równo” z Polakiem zarabiającym średnią krajową.
- Dynamika wzrostu wynagrodzeń jest bardzo wysoka nieprzerwanie od roku 2014. Wcześniej, czyli w latach 2010-2014 była ona nieco wolniejsza.
- Ile zarabia przeciętny Polak miesięcznie? Statystyczny obywatel w lutym 2020 zarabia około 4330 zł brutto na miesiąc, ale tylko 33% najlepiej zarabiających zarabia średnią krajową lub więcej. Oznacza to, że 66% pracujących w Polsce zarabia poniżej 5282 złote brutto miesięcznie.
Warto więc spojrzeć ile zarabiają poszczególne grupy zarobkowe (percentyle zarabiających).
Ile pieniędzy zarabia 10% najmniej, a ile 10% najlepiej zarabiających?
Na poniższym wykresie przedstawiłem percentyle zarobków brutto w Polsce w październiku 2016, październiku 2018 oraz w lutym 2020. Zastrzegam, że te trzecie są moją estymacją, bazującą na dynamice wynagrodzeń średnich, więc oficjalne dane GUS, gdy wyjdą (pewnie w ciągu 1-2 lat) mogą się od nich nieznacznie różnić. Percentyl pierwszy oznacza „10% populacji zarabia poniżej”, a percentyl dziewiąty oznacza „90% populacji zarabia poniżej”. Poniżej przedstawiam, jak kształtuje się ten rozkład w Polsce 2020 roku.
Naturalnie, wartości, które zobaczysz w piątym decylu to nic innego niż mediany z kolejnych okresów, gdyż „50% populacji zarabia mniej od […]”. Przyjrzyjmy się temu, jak wyglądają zarobki Polaków w procentach i jak zmienia się to na przestrzeni lat. Cieszyć może fakt, że raptem 4 lata temu 50% Polaków zarabiało mniej niż 3510 zł brutto miesięcznie, a teraz wartość ta wzrosła do 4 330 zł miesięcznie. Oczywiście 4330 zł brutto miesięcznie oznacza, że taka średnia osoba dostaje na rękę o wiele mniej. Zróbmy teraz „zoom in” jedynie na chwilę obecną, czyli na luty 2020 i porównajmy pensje netto różnych „grup zarobkowych” w naszym kraju.
Ile na rękę zarabiają najbogatsi Polacy?
Tym razem przedstawię Ci jedynie chwilę obecną, czyli rok 2020. Kolorem pomarańczowym oznaczyłem pensję netto, jaką musi otrzymać pracownik, by załapać się do określonej grupy zarobkowej. Ile zarabia Polak, którego można uplasować w grupie 10% najlepiej zarabiających? Zgodnie z wykresem, aby znaleźć się w tej grupie 10%, należy zarabiać 6508 złotych netto miesięcznie, czyli niecałe 7000 zł „na rękę” kwalifikuje Cię do ścisłej czołówki najlepiej zarabiających. Rzuć okiem na przedstawione poniżej, pełne zestawienie pensji brutto i netto.
W pewnym sensie budujące jest to, że tylko 10% osób zarabia mniej niż 1764 zł netto miesięcznie. Niestety, kwota ta w mało którym miejscu w Polsce wystarczy na przeżycie na choćby minimalnym poziomie bytu. Zjawiskiem przewidywalnym jest to, że gdy skupisz się jedynie na pomarańczowych słupkach (pensjach netto) na wykresie i przeczytasz wartości od lewej do prawej, spostrzeżesz, że rosną one bardzo powoli. Przykładowo: pensja netto w wysokości 2099 zł sprawia, że tylko 20% osób zarabia w naszym kraju mniej od Ciebie, ale zarobki netto jedynie o 800 złotych wyższe kwalifikują Cię do top 50% opłacanych pracowników.
Zjawisko to nazwać można dość płaską strukturą zarobków, która skokowo rośnie dopiero bliżej ósmego i dziewiątego percentylu zarobków. Żeby zademonstrować to zjawisko, pobawmy się w „podwajanie” stawek netto. Biorąc pod uwagę zarobki Polaków w procentach, można zauważyć, że jeśli zarabiasz 1764 zł miesięcznie netto, to „pokonujesz” w zarobkach 10% populacji. Ile procent Polaków zarabia więcej od Ciebie, gdy podwoimy Twoje zarobki z 1764 zł miesięcznie do kwoty 3528 złotych netto miesięcznie? Okazuje się, że już niewiele ponad 30%, podczas gdy 68% „pozostawiasz w tyle”! Gdy znów podwoimy Twoją stawkę, dając Ci 7056 zł miesięcznie dołączysz do top 92% zarabiających. To ciekawe zjawisko przybliża nas do ostatniego zestawienia we wpisie, czyli do sprawdzenia, ile procent Polaków zarabia kwoty z danych przedziałów zarobków.
Ile procent Polaków zarabia 15000 brutto i więcej?
Na razie odpowiedzieliśmy sobie na pytanie „ile zarabia przeciętny Polak”, ale czas odpowiedzieć sobie na pytanie „ile należy zarabiać, by być uznanym za ponad przeciętnego Polaka?”. Odpowiedzi można szukać w rozkładzie statystycznym zarobków, w którym zamiast dzielić populacje na percentyle, podzielimy ją na „widełki” zarobków brutto. Dane pochodzą z października 2018, więc nie pokrywają się z poprzednim paragrafem, ale dalej są ciekawe i bardzo przydatne:
Z tego wykresu możemy wyczytać kilka interesujących faktów:
- W roku 2018 66% pracujących Polaków zarabiało mniej niż 5 003 zł brutto miesięcznie.
- W tym samym okresie 87,4% pracujących w Polsce zarabiało mniej niż 7 505 zł brutto miesięcznie.
- 15 011 zł i więcej brutto miesięcznie zarabiało jedynie top 2,2% zarabiających w naszym kraju. Dodam, że taka kwota w przeliczeniu „na rękę” i uwzględnieniu drugiego progu podatkowego to średnio 10 125 złotych miesięcznie.
- Aktywnych zawodowo Polaków było pod koniec 2018 około 17 mln (źródło), więc około 380 000 pracujących w Polsce zarabiało wtedy więcej niż 10 000 zł netto każdego miesiąca. W praktyce liczba zarabiających tyle jest o wiele większa, ale nie sposób wyestymować tzw. szarej strefy, stąd muszę bazować tylko na oficjalnych danych z GUS-u.
Ile miesięcznie zarabia przeciętny Polak?
- W lutym roku 2020, 20% najmniej zarabiających nie zarabiało więcej niż 2 099 zł netto (2 853 zł brutto) miesięcznie.
- Jednocześnie 70% wszystkich pracujących, czyli jakieś 12 mln Polaków nie zarabiało więcej niż 3 607 zł netto (5 100 zł brutto) miesięcznie.
- Przeciętny/statystyczny/środkowy Polak zarabiał w lutym 2020 r. 2 914 zł netto (4 330 zł brutto) miesięcznie. To aż 18% mniej od średniej krajowej w tym czasie, wynoszącej 3 812 zł netto (5 282 zł brutto) miesięcznie.
- W celu zakwalifikowania się do 10% najlepiej zarabiających w lutym 2020 r. musiałbyś zarabiać 6 508 zł netto (9 104 zł brutto) miesięcznie.
- Jeśli chcesz dołączyć do 1% najlepiej zarabiających w naszym kraju, musisz zarabiać jakieś 13 424 zł netto (20 000 zł brutto) miesięcznie (źródło).
Obserwuj mnie na Twitterze:
Subskrybuj mój kanał YouTube:
Podsumowanie
Mam nadzieję, że ten krótki wpis czytało Ci się lekko, łatwo i przyjemnie i rozumiesz teraz, gdzie plasujesz się w „rankingu pracujących w Polsce”. Dlaczego według mnie ta świadomość jest taka ważna? Z prostej przyczyny: motywuje mnie ona na co dzień do edukowania się i sięgania po coraz więcej w swojej karierze i nie tylko. Jeśli ktoś inny tyle zarabia to, zamiast zazdrościć, zapytaj siebie co takiego umie lub wie, że jest tak wynagradzany. Pamiętaj, że w statystyce tej są też np. mikroprzedsiębiorcy, którzy „sami sobie płacą” i jeśli biznes idzie dobrze to również trafiają do top 1% wynagradzanych w Polsce.
Zarabiasz nieźle, ale nie wiesz czy oszczędzasz wystarczająco dużo? Przeczytaj wpis „Ile powinieneś mieć pieniędzy w zależności od wieku?„, z którego dowiesz się czy jesteś wystarczająco oszczędny. Ponadto napisałem już wpis „Ile wydaje przeciętny Polak?” o wydatkach przeciętnego Polaka, który też może Cię zaciekawić. Dziękuję Ci za przeczytanie wpisu i jak zwykle zachęcam do zapisu do newslettera i polubienia strony bloga na portalu Facebook.com.
Zapisz się do mojego newslettera:
