Czy warto inwestować w obligacje?
Na wstępie muszę zaznaczyć, że wiedza na temat tego, co to są obligacje, jest niezwykle przydatna dla przypadku osób, które chcą racjonalnie gospodarować swoimi finansami. Od dziesiątek lat, nie tylko w USA, obligacje, czyli papiery dłużne, były bezpieczną przeciwwagą dla akcji w portfelach inwestorów. We wpisie „W co można inwestować pieniądze? Omówienie klas aktywów inwestycyjnych” zobaczysz, że obligacje uplasowały się w środkowej części tabeli relacji zysku do ryzyka. Inwestycja w te papiery wartościowe jest więc dość mało ryzykowna, a ich spodziewana stopa zwrotu zwykle ograniczona do wypłacanych rocznie kilkuprocentowych odsetek. W dalszej części niniejszego wpisu poświęconego temu, czym są i jak działają obligacje, poznasz bliżej tajniki papierów dłużnych „od kuchni”.
W obecnej chwili zarządzam czterema portfelami inwestycyjnymi, a obligacje są obecne w każdym z nich (we dwóch są nawet ich dominującym składnikiem!). Z tego powodu chciałbym, abyś zrozumiał, oswoił się, a być może nawet polubił te papiery dłużne. O akcjach, czyli bardziej ryzykownych kuzynach obligacji, przeczytasz we wpisie „Co to są akcje i jak działają? Wyjaśnienie akcji giełdowych”, a tymczasem zacznijmy od przedstawienia teorii odpowiadającej na podstawowe pytania o obligacje, w tym m.in.: co to są za papiery wartościowe i czym różnią się one od akcji?
Podcast
YouTube
W skrócie
Z tego artykułu dowiesz się:
- Czym są obligacje i po co firmy je emitują.
- Od czego zależy oprocentowanie obligacji.
- Jakie są różnice między obligacjami a akcjami i po co inwestor kupuje te instrumenty.
Powiązane wpisy
- Co to są akcje i jak działają? Wyjaśnienie akcji giełdowych
- W co można inwestować pieniądze? Omówienie klas aktywów inwestycyjnych
- Jak bezpiecznie ulokować pieniądze na 2 lub 3 lata?
- Obligacje (1/6) – Jakie są rodzaje obligacji i czym się od siebie różnią?
- Obligacje (2/6) – Co to jest rynek obligacji Catalyst i skąd jego zła sława?
- Obligacje (3/6) – Jak kupić obligacje skarbowe?
Co to są obligacje?
Obligacje to papiery dłużne, służące do udzielania pożyczek dużym podmiotom. Zaciągane przez państwo, miasto lub firmę. Z tym że słowo „pożyczka” zwykle oznacza, że pieniądze pochodzą z jednego źródła (banku, firmy lub osoby prywatnej). Obligacja to nic innego jak pożyczka o wysokiej wartości, rozłożona na wielu pożyczkodawców (obligatariuszy).
Cechuje się ona przede wszystkim prostotą, efektywnością w pozyskiwaniu kapitału i tym, że tak otrzymane pieniądze zwykle są „tańsze” od tych pozyskanych z emisji akcji. Za chwilę wrócimy do przykładu pizzerii i analizy podobnej do tej z wpisu „Co to są akcje i jak działają? Wyjaśnienie akcji giełdowych”, ale najpierw podam Ci kilka użytecznych linków związanych z obligacjami:
- Obligacje skarbowe to serwis internetowy, w którym dokonasz zakupu obligacji skarbowych,
- GPW Catalyst, czyli strona internetowa rynku obligacji skarbowych (hurtowych), korporacyjnych, komunalnych i spółdzielczych w Polsce – ich zakupu dokonasz poprzez dowolne konto maklerskie z dostępem do rynku Catalyst, który zapewnia większość polskich maklerów.
Polub moją stronę na Facebooku!
Znajdziesz tam mnóstwo przydatnych informacji o finansach i inwestowaniu
Jakie są główne rodzaje obligacji i czym się charakteryzują?
Kiedy wiemy już, co to są obligacje, warto przyjrzeć się bliżej ich rodzajom oraz temu, jak działają. Nie chcę odkrywać koła na nowo, więc odeślę Cię do strony ING, a dokładnie cyklu „Edukacja Giełdowa”, gdzie podstawowe pojęcia dot. obligacji wyjaśnione są naprawdę dobrze. Ograniczę się więc do informacji, których potrzebujesz, by zrozumieć dalszą część wpisu. Podstawowe dwa kryteria podziału obligacji kategoryzują te papiery dłużne ze względu na emitenta i ze względu na rodzaj oprocentowania.
Zacznijmy od podziału ze względu na emitenta/rodzaj obligacji.
- Obligacje skarbowe emitowane są przez Skarb Państwa. Pozycja „obsługa długu” we wpisie „Na co państwo polskie wydaje pieniądze?” nawiązuje do odsetek/kuponów obligacji skarbowych emitowanych przez państwo polskie. Na zakup obligacji skarbowych często decydują się osoby, które interesuje stosunkowo mało ryzykowny sposób na oszczędzanie kapitału na bliższą lub dalszą przyszłość.
- Obligacje komunalne wystawiane są przez gminy (również miasta) w celu finansowania inicjatyw na szczeblu lokalnym. Podobne do obligacji skarbowych, jednak o nieco wyższym poziomie ryzyka.
- Obligacje korporacyjne, czyli te, za których pomocą spółki finansują swój rozwój lub działalność bieżącą. To nic innego niż pożyczka zaciągana przez firmę u inwestorów zewnętrznych. Najwyższy poziom ryzyka, ale też wyższe oprocentowanie jako premia za jego podjęcie.
Przejdźmy teraz do podziału ze względu na oprocentowanie.
- Obligacje stałokuponowe (stałoprocentowe), czyli te umożliwiające zarabianie dzięki wypłacanym stałym odsetkom co ustalony czas, zwykle co roku.
- Obligacje zmiennokuponowe (zmiennoprocentowe), czyli te, których wartość odsetek uzależniona jest od stopy procentowej, zwykle WIBOR3M + marża. Im wyższe ryzyko niewypłacalności firmy, tym wyższa musi być marża.
Po co firmy emitują i sprzedają obligacje?
Wygląda na to, że emisja obligacji jest sposobem na pożyczenie większego kapitału, bez potrzeby dzielenia się cennymi udziałami w szybko rosnącej firmie. Przedyskutujmy teraz warunki emisji.
Jaką korzyść odnoszą firmy z emisji obligacji?
Cóż, istniejemy od 2 lat i ledwo co weszliśmy na giełdę. Oceniając nasze wyniki finansowe, niektórzy wróżą nam świetlaną przyszłość. Jednak my mamy jeszcze sporo do udowodnienia i bardzo krótką historię prowadzenia działalności. Dodatkowo dysponujemy ograniczonym majątkiem trwałym i malutkim know-how, które na razie dystansuje nas od konkurencji. Na jakich warunkach moglibyśmy więc pożyczyć pieniądze w ramach emisji obligacji? Makler zapewnia nas, że pozyskanie 8 000 zł jest możliwe, ale nie będzie łatwe.
O ile większe firmy na rynku Catalyst oferują oprocentowanie tak niskie, jak WIBOR 3M + marża 1%, w naszym przypadku będziemy musieli zaoferować bardzo wysoką marżę 8%, a spłatę obligacji zaplanować na za 5 lat. Zakładamy stały WIBOR 3M przez kolejne 5 lat, a koszt odsetkowy obligacji jako 10% rocznie. Czy możemy wyemitować te obligacje i dalej się rozwijać, otwierając kolejne lokale? Jak najbardziej. Jeśli kiedyś brałeś pożyczkę, to na pewno słyszałeś o rolowaniu długu. Możliwe to będzie dzięki tzw. rolowaniu obligacji, czyli spłacaniu jednej serii obligacji kolejną.
Skoro emitujemy obligacje o wartości 8 000 zł, a ich roczny koszt będzie wynosił stale 800 zł, to pozostaje całkiem sporo gotówki do kupowania kolejnych lokali. Co zrobimy w momencie potrzeby spłacenia oryginalnie pożyczonych 8 000 zł po piątym roku trwania obligacji? Wydamy nową, mniejszą serię. Pełen plan poniżej:
Od czego zależy oprocentowanie obligacji?
Właśnie tak można (w uproszczony sposób) przedstawić, jak działają obligacje oraz wygląda uzyskanie za ich sprawą finansowania przez firmę. Od czego jednak zależy ich oprocentowanie i czas trwania? Wejdź na stronę skanera rentowności obligacji Catalyst i pozmieniaj nieco parametr „Rentowność YTM”, oznaczający ile procent zwrotu rocznie, decydując się na inwestowanie po dzisiejszej cenie, możesz oczekiwać, kupując dany instrument finansowy. Znajdziesz tam zarówno obligacje płacące kupon w wysokości 2% rocznie, jak i takie płacące 6% lub więcej w skali roku. Od czego zatem zależy rentowność obligacji? Dlaczego niektóre firmy mogą płacić obligatariuszom tak mało, jak lokaty bankowe, a inne nawet do 10%? Zależy to od kilku czynników, które prezentuję poniżej.
- Renoma firmy, jej rating i historia kredytowa. Spółka będąca na rynku i notująca zyski od wielu lat naturalnie będzie mogła płacić swoim pożyczkodawcom mniej od raczkującego startupu. Pomaga też wysoki rating (opis systemu ratingowego na Catalyst znajdziesz tutaj, a obecne ratingi notowanych instrumentów tutaj). Spółka młoda, ale która spłaciła już 5 serii obligacji, będzie często premiowana nad spółkę starą, która emituje obligacje po raz pierwszy
- Historyczne i obecne wyniki finansowe firmy. Przychód i zysk spółki odgrywa pierwsze skrzypce w wycenie obligacji. W przykładzie pizzerii krótka historia firmy działa na minus, jednak jej marża zysku na poziomie 15% (300 zł zysku netto rocznie z pizzerii za 2000 zł) działa zdecydowanie na plus
- Czas trwania/cykl życia obligacji. W przykładzie makler pomógł wprowadzić obligacje o zapadalności 5 lat firmy istniejącej ponad 2 lata na giełdę. W prawdziwym świecie byłoby to raczej niemożliwe. Im młodsza firma tym na krótszy okres finansowania zgodzą się inwestorzy. Co ciekawe, rządy niektórych państw (np. USA) emitowały kiedyś obligacje nawet 50-letnie!
Obserwuj mnie na Twitterze:
Subskrybuj mój kanał YouTube:
Jakie są różnice pomiędzy obligacjami a akcjami?
Odniosę się teraz do pierwszego akapitu wpisu „W co można inwestować pieniądze? Omówienie klas aktywów inwestycyjnych„. Jakie są podstawowe różnice między obligacjami a akcjami z perspektywy inwestora? Dlaczego, według mnie, jedne balansują drugie i tylko w tandemie mogą stworzyć dobrze działający wehikuł inwestycyjny? Poniższa tabela objaśni Ci podstawowe różnice między akcjami a obligacjami:
Swój własny portfel inwestycyjny buduję, łącząc obligacje z akcjami. Nie będę wchodził w szczegóły, bo napiszę o tym osobny, wyczerpujący artykuł lub stronę, gdzie będę aktualizował mój portfel. Na wysokim poziomie obligacje są zwykle nieco bezpieczniejsze od akcji, ale i mniej zyskowne. W dobrych czasach akcje radzą sobie lepiej od obligacji, a odwrotnie w czasach kryzysu. Według mnie warto mieć zawsze w portfelu inwestycyjnym przynajmniej trochę obligacji, które zapewnią stały przypływ gotówki, niezależnie od koniunktury gospodarczej.
Szukasz taniego konta maklerskiego do akcji i ETF-ów?
Chcesz założyć IKE/IKZE z bogatą ofertą ETF-ów?
Mój link obniża prowizję na rynkach zagranicznych z 0,29% do 0,24%!
Szukasz zagranicznego konta maklerskiego?
Pełen ranking kont maklerskich do akcji i ETF-ów znajdziesz tutaj. Inwestowanie jest ryzykowne.
Inwestuj odpowiedzialnie.
Podsumowanie
Słowem podsumowania: uważam, że polski rynek obligacji dopiero raczkuje. Mimo że GPW Catalyst powstał już ponad dekadę temu (w 2009 r.), to mocno się spóźnił w stosunku do giełdy akcji (GPW). Otwarcie Catalyst nastąpiło dopiero 20 lat po powstaniu Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Sam oceń czy dekada to krótko, czy długo, ale w tym czasie polski rynek obligacji nie zdołał niestety przekonać do siebie inwestorów indywidualnych. Po części przez afery (typu bankrutujący GetBack), a po części przez kiepską promocję i brak edukacji finansowej rodaków.
Bardzo nad tym ubolewam, ponieważ obligacje skarbowe i korporacyjne to świetna alternatywa dla zmęczonych niską stopą zwrotu z lokat, a nie akceptujących ryzyka związanego z inwestowaniem w akcje. Obligacje są też świetnym dopełnieniem, a nawet bazą portfela inwestycyjnego – w zależności od preferencji, oczekiwanej stopy zwrotu i wieku inwestora. W moich wpisach przeczytasz jeszcze nie raz o tych instrumentach, stąd mam nadzieję, że ten wpis rozjaśnił Ci, co to są obligacje. Jeśli jesteś rodzicem, to pamiętaj też o przeczytaniu wpisu „Jak zainwestować pieniądze z 500+?” i zakupie tych preferencyjnych obligacji, które są najlepszym obecnie sposobem na odkładanie pieniędzy dla swoich pociech.
Jesteś początkującym inwestorem i chcesz zacząć inwestować? Jeśli tak to artykuł „Jak zacząć inwestować? Poradnik dla początkujących” zawiera przydatne wskazówki na sam początek. Jednocześnie, jeśli uczysz się dobierania obligacji właściwych spółek, chciałbym odesłać Cię do wpisu „Inwestycyjny wstęp (5/6) – Metody analizy papierów wartościowych„, w którym przeczytasz o podstawach analizy fundamentalnej, technicznej i makroekonomicznej.
Zapisz się do mojego newslettera:
Zastrzeżenie
Informacje przedstawione na tej stronie internetowej są prywatnymi opiniami autora i nie stanowią rekomendacji inwestycyjnych w rozumieniu Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 października 2005 roku w sprawie informacji stanowiących rekomendacje dotyczące instrumentów finansowych, ich emitentów lub wystawców (Dz. U. z 2005 roku, Nr 206, poz. 1715). Czytelnik podejmuje decyzje inwestycyjne na własną odpowiedzialność. Autor bloga nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam umieszczanych na blogu.
