You are currently viewing Obligacje (1/6) – Jakie są rodzaje obligacji i czym się od siebie różnią?

Obligacje (1/6) – Jakie są rodzaje obligacji i czym się od siebie różnią?

Bezpieczniejsze od akcji, ale czy na pewno?

Choć rozpoczynam nowy cykl o obligacjach, to ich temat na moim blogu był już wielokrotnie poruszany. Wszystko zaczęło się od wpisów wyjaśniających kolejno akcje i obligacje, czyli „Co to są akcje i jak działają? Wyjaśnienie akcji giełdowych” oraz „Co to są obligacje i jak działają? Wyjaśnienie obligacji skarbowych i korporacyjnych„. Sugeruję zapoznanie się z ich treścią, zanim będziesz kontynuować czytanie tego wpisu, jak i całej serii o obligacjach, bo znacznie pomoże Ci to zrozumieć opisane w niej pojęcia i zależności. W tym artykule, początkującym serię o obligacjach opiszę jakie są rodzaje obligacji, czym się od siebie różnią i jakie historycznie wyniki można było osiągnąć, inwestując w każdy z nich.

We wpisie znajdziesz ponadto zapowiedź kolejnych pięciu części tego cyklu, w której wyjaśnię jak zostanie on podzielony i czego będziesz mógł się spodziewać w kolejnych jego epizodach. W części pierwszej, którą właśnie czytasz nie zabraknie też wyjaśnienia dlaczego obligacje zmieniają swoją cenę na giełdzie i od czego zależy ich rentowność oraz wycena. Jest to absolutne minimum do zrozumienia sensu inwestowania w obligacje i świetna baza dla każdego inwestora nimi zainteresowanego. Życzę miłej lektury, a w razie wątpliwości lub pytań uzupełniających jak zawsze zachęcam do komentowania pod wpisem.

Podcast

YouTube

W skrócie

Z tego artykułu dowiesz się:

  • Jakie pięć rodzajów obligacji może kupić polski inwestor.
  • Jakie historyczne stopy zwrotu przynosiły polskie obligacje.
  • Jak zmiana stóp procentowych wpływa na rentowność obligacji skarbowych.
  • Dlaczego cena obligacji na giełdzie się zmienia.
  • W jaki sposób wycenia się obligacje notowane na giełdzie.

Czego możesz się spodziewać po całej serii o obligacjach?

Zacznę od zapowiedzi reszty serii o obligacjach, abyś wiedział co zamierzam, a czego nie planuję w niej adresować. Robię to, abyś uniknął marnowania swojego czasu na odpytywanie mnie o detale, których nie zamierzałem w tym wpisie poruszać celowo, bo zarezerwowałem na to przestrzeń w nadchodzących artykułach. Oto zarys wszystkich sześciu części o obligacjach:

Jak widzisz, struktura serii o obligacjach będzie zupełnie inna niż ta, którą być może już znasz z cyklu o ETF-ach, którego pierwszą częścią jest „ETF (1/6) – Co to są fundusze ETF i dlaczego warto w nie inwestować?„. Wynika to z całkowicie odrębnej od funduszy ETF specyfiki instrumentów dłużnych (jedne są funduszami, a drugie aktywami bazowymi) oraz tego, że kwestię rozliczania podatku z akcji i obligacji pokryłem we wpisie „Jak rozliczyć podatek z giełdy? Wszystko o PIT-38 i PIT-8C„. Przejdźmy więc do meritum wpisu, czyli do opisania pięciu rodzajów papierów dłużnych, w które można obecnie zainwestować w Polsce.

Jakie rodzaje obligacji można kupić w Polsce?

Oprócz zdecydowanie najbardziej popularnych obligacji skarbowych polski inwestor może dokonać zakupu jeszcze czterech rodzajów obligacji. Podobne do obligacji emitowanych przez skarb państwa są obligacje komunalne, zwane też municypalnymi, emitowane przez samorządy terytorialne miast i gmin. Pod względem ryzyka podobnie lub nawet bardziej bezpieczne są listy zastawne, które banki hipoteczne emitują, by zaspokoić popyt na kredyty mieszkaniowe. Są one zwykle zabezpieczone wartością hipoteki, co sprawia, że są szczególnie bezpieczne i – jak zaraz zobaczysz – bardzo nisko oprocentowane. Zdecydowanie najbardziej ryzykowne są obligacje korporacyjne oraz spółdzielcze, gdyż w ich przypadku pożyczamy pieniądze spółkom prywatnym, a nie podmiotom państwowym, co siłą rzeczy wiąże się z nieco większym ryzykiem.

Porównanie pięciu rodzajów obligacji

Zanim przejdziemy do jakichkolwiek detali dotyczących obligacji, warto porównać ze sobą ich typy. Wiedza ta przyda się do zrozumienia trzeciej i czwartej części cyklu, w których omówię wszystkie sposoby bezpośredniego i pośredniego zakupu papierów dłużnych z perspektywy polskiego inwestora. Porównanie najważniejszych cech każdego z rodzajów polskich obligacji znajdziesz w tabeli poniżej:

Typ obligacji

Do kupienia na

Średnie odsetki (2019) Dla kogo
Obligacje skarbowe

PKO BP (detal), Catalyst (detal, ale tylko niektóre emisje), BondSpot (hurt)

1,10% ponad WIBOR

dla każdego
Obligacje komunalneCatalyst (detal), BondSpot (hurt)

1,15% ponad WIBOR

dla każdego
Listy zastawneCatalyst (detal), BondSpot (hurt)

0,53% ponad WIBOR

dla każdego
Obligacje spółdzielczeCatalyst (detal), BondSpot (hurt)

3,68% ponad WIBOR

tylko dla doświadczonych inwestorów
Obligacje korporacyjneCatalyst (detal), BondSpot (hurt)

2,44% ponad WIBOR

tylko dla doświadczonych inwestorów

Zastrzegę od razu, że w dalszej części wpisu zawarłem wielkość i obroty na każdym z powyższych rynków, które dowiodą, że nie tak łatwo jest kupić niektóre z powyższych. Najwyższą premię za ryzyko, czyli marżę ponad stopy procentowe WIBOR mają obligacje spółdzielcze i korporacyjne. Rzecz jasna im wyższe jest oprocentowanie obligacji, tym bardziej ryzykowna jest z natury inwestycja w nie. Z tego powodu oznaczyłem te dwa rodzaje obligacji jako „tylko dla doświadczonych inwestorów”, którzy już potrafią oceniać jakość sprawozdań finansowych (głównie bilansów) emitentów obligacji.

Obligacje o najniższych odsetkach to tak zwane listy zastawne, czyli emitowane przez banki hipoteczne papiery o pokryciu w wartości hipoteki. Najbardziej tradycyjnymi (i najszerzej znanymi) papierami dłużnymi są obligacje skarbowe i komunalne, które zwykle oferują ok. 1-1,2% ponad WIBOR, a więc są odpowiednio bezpieczne dla nowicjusza, ale pozwalają raczej przechować gotówkę, a nie zarobić. W dalszej części wpisu zobaczysz, że obligacje komunalne, spółdzielcze i listy zastawne bardzo trudno nabyć inwestorowi detalicznemu ze względu na prawie zerowe obroty nimi na rynku wtórnym Catalyst. Inaczej jest z obligacjami korporacyjnymi, w które od paru lat sam z niezłym efektem inwestuję. Przyjrzyjmy się teraz wartościom średnich odsetek z każdego typu polskich obligacji, które inwestor mógł uzyskać, inwestując w nie w roku 2019.

Średnia rentowność polskich obligacji w 2019 roku

Myślę, że warto zarysować szerszy kontekst, obliczając i prezentując wysokości średnich odsetek wypłacanych w 2019 roku przez poszczególne rodzaje obligacji. Przypomnę, że stopy procentowe wynosiły wtedy 1,5%, czyli były aż o 1,4 pp. wyższe od tych obecnych w wysokości 0,1%. Oznacza to, że w tym roku średnie odsetki z każdego typu spadną o około 1,4-1,6 pp. i niestety nic z tym nie zrobimy. Obiecuję poświęcić piątą część cyklu w dużej mierze właśnie na inwestowanie w obligacje w obecnym „nisko-stopowym” środowisku rynkowym. Poniższe dane pochodzą z oficjalnych statystyk rynku Catalyst i obrazują średnie oprocentowanie poszczególnych rodzajów obligacji w zeszłym roku:

Jakie są rodzaje obligacji średnie odsetki brutto z obligacji każdego typu 2019

Przypomnę, że lokaty i depozyty bankowe w 2019 roku płaciły średnio 1,43% brutto rocznie. Średnio, czyli biorąc pod uwagę wszystkie lokaty, a nie tylko „promocyjne 3,2% na nowe środki poniżej 10 000 zł”, które mocno zniekształcały obraz prawdziwego oprocentowania zwykłych lokat bankowych. Z lokatami wygrała zatem złotowa inflacja CPI, która w zeszłym roku uśredniła się na 2,31%. Inflację, po odjęciu 19% podatku Belki, pokonały jedynie obligacje korporacyjne oraz spółdzielcze, które – jak wcześniej wspomniałem – są zdecydowanie najmniej bezpiecznymi wariantami inwestowania w obligacje.

Bardzo wczesnym wnioskiem jest zatem to, że w czasach zwiększonej inflacji (2,31% w 2019 r. i prognozowane ponad 3,3% w 2020 r.) oraz niskich stóp procentowych (obecnie 0,1%) nawet ryzykownym papierom dłużnym może być trudno pokonać wzrost cen dóbr i usług. Może to spowodować jeszcze większy napływ nowych inwestorów na giełdy akcji, co jeszcze bardziej zwiększy ceny i ryzyko inwestycyjne papierów wartościowych. Być może przyszło nam żyć w czasach, gdy obligacje są bardziej ryzykowne od akcji, gdyż te pierwsze przynoszą pewną stratę, a na tych drugich istnieje (mimo zwiększonego ryzyka) szansa jakiegokolwiek zarobku.

Oczywiście piszę to trochę prześmiewczo, bo z uwagi na specyfikę obligacji nie są i nie będą one bardziej ryzykowne od akcji, co pod koniec wpisu wyjaśnię Ci na przykładach. Jeśli interesują Cię również akcje, to zapraszam do zajrzenia do serii o akcjach, którą rozpoczyna wpis „Akcje (1/10) – Jak inwestować w akcje? Czy da się pokonać rynek?„, a póki co przejdźmy do części artykułu, w której przeanalizujemy historyczną rentowność obligacji skarbowych wybranych państw UE i spoza UE.

Polub moją stronę na Facebooku!

Znajdziesz tam mnóstwo przydatnych informacji o finansach i inwestowaniu

Historyczna rentowność obligacji skarbowych

Jeśli jeszcze nie wiesz jak działają obligacje i dlaczego firmy je emitują to zapraszam do zapoznania się najpierw z wpisem „Co to są obligacje i jak działają? Wyjaśnienie obligacji skarbowych i korporacyjnych„, w którym kompleksowo wyjaśniam ich zasadę działania. Najpopularniejszym rodzajem obligacji są obligacje skarbowe, dające indywidualnemu inwestorowi możliwość pożyczenia pieniędzy państwu, które uważane jest za najpewniejszego kredytobiorcę. W tym rozdziale przekonasz się na własne oczy, że inwestorzy nie zawsze oceniają państwa jako bezpiecznych pożyczkobiorców, często sprzedając ich obligacje z dyskontem (taniej), podwyższając ich rentowność (odsetki), aby przenieść swoje środki w papiery dłużne bardziej bezpiecznych państw.

Rentowność obligacji skarbowych w UE

Gdy myślisz sobie o rentowności obligacji państw UE, zapewne w głowie masz bezpieczeństwo i wiążące się z nim niskie, oscylujące wokół zera roczne odsetki. Zaraz udowodnię, że tylko w ostatnich 15 latach wiele rynków obligacji zachowywało się bardzo dynamicznie, jeśli nie burzliwie. Węgry i Polska zaznaczone na wykresie kolorami różowym i granatowym oferowały typowe dla rozwijających się państw dosyć wysokie oprocentowanie obligacji w granicach 5-10% brutto rocznie. Dla kontrastu oznaczona żółtym kolorem Grecja w okolicy roku 2012 wpadła w spore tarapaty, które spowodowały prawdziwy wybuch rentowności jej obligacji, który bardzo wyróżnia się na wykresie:

Jakie są rodzaje obligacji - rentowność obligacji skarbowych UE 2006 2020

Tak drastyczny skok rentowności nastąpił ze względu na spadek cen obligacji tego państwa, a nie oferowany na rynku pierwotnym kupon w wysokości 35% (nie, nic takiego się nie wydarzyło). Oczekiwania inwestorów wobec spłacalności Grecji spadły tak nisko, że obligacje o nominale 100 euro sprzedawane były nawet po mniej niż 70 euro! Jak widać, dług skarbowy nie zawsze jest bezpieczniejszy od długu korporacyjnego, ale jak mawiają „wyjątek potwierdza regułę”. Więcej o kryzysie greckiego zadłużenia przeczytasz tutaj, ale zauważ na wykresie, że te niegdyś bardzo ryzykowne aktywa zeszły z czasem do równie niskich rentowności jak ta oferowana przez większość krajów UE.

Obecnie papiery dłużne wszystkich gospodarek UE płacą kupony o wartościach około zera. Dzisiejsza rentowność (stan na lipiec 2020 roku) niektórych z nich przyjmuje nawet wartości ujemne. Mowa tu o Niemczech i Francji (odpowiednio -0,46% oraz -0,14%), w których to inwestor płaci za pożyczenie tym krajom pieniędzy. Brzmi absurdalnie? Niekoniecznie, biorąc pod uwagę wizję powiększania ujemnych stóp procentowych przyszłych emisji obligacji, które oznaczałoby, że te obecne są emitowane na…atrakcyjnych warunkach. Więcej na ten temat napiszę w ostatniej części cyklu, czyli w „spekulacji na obligacjach”, a póki co omówmy kraje, w których rentowność papierów dłużnych może stale zachęcić potencjalnych inwestorów do ich zakupu.

Rentowność innych obligacji skarbowych

Choć częściowo pozostajemy w UE, bo w kolejnym zestawieniu pojawia się także Rumunia, to inne kraje są już nieco od nas odleglejsze geograficznie lub kulturowo. Jak na pewno zauważysz na wykresie, znamienni reprezentanci rynków wschodzących, tacy jak Indie i Chiny przez całą ostatnią dekadę oferowali obligatariuszom bardzo solidną rentowność swoich papierów dłużnych. Podobnie rzecz się ma do Rosji i Rumunii, których oprocentowanie „skarbówek” oscylowało wokół 5% brutto rocznie. Całe zestawienie znajdziesz na wykresie poniżej, a pod nim kolejne wnioski:

Jakie są rodzaje obligacji - rentowność obligacji skarbowych świat 2012-2020

Oko przykuwa Turcja, której obligacje w ostatnich 3 latach przypominają te Greckie z lat 2010-2013. Zachęcony do inwestowania w tureckie obligacje? Lepiej wstrzymaj się z inwestycja, bo co z tego, że obligacje „płacą tam” 13% rocznie, gdy obecna inflacja wynosi tam około 12%, a stopy procentowe ponad 10%? Oznacza to mniej więcej tyle, że rentowność tamtejszych obligacji wcale nie jest tak wysoka, jak na to wskazuje ich nominalne oprocentowanie i obecna cena, a inwestycje w nie należy traktować z rozwagą. Tym niemniej żaden z powyższych krajów, wliczając w to Stany Zjednoczone, nie oferuje i póki co nie oferował rentowności niższej niż 0%. O obligacjach nie powinno się nigdy pisać w oderwaniu od stóp procentowych, od których zależą wszystkie zmienno- i stałoprocentowe bieżące emisje. Sprawdźmy więc tę zależność dla kilku wybranych krajów.

Obligacje, a stopy procentowe

Stopy procentowe warunkują oprocentowanie obligacji na rynku pierwotnym. Niezależnie czy mówimy tu o obligacjach stałokuponowych, czy zmiennokuponowych. Wysokość kuponu tych pierwszych nie zmienia się wraz ze zmianą stóp procentowych, a tych drugich jest od nich zależna w całym okresie ich życia. W momencie emisji parametry obydwu typów warunkowane są obecną wysokością stóp procentowych w kraju ich emisji. Naturalnie więc stopy procentowe bardzo mocno wpływają na rentowność emitowanych obligacji i ich kupowanie przy wysokich stopach okazuje się na dłuższą metę bardziej opłacalne niż przy niskich stopach procentowych. Zbadajmy najpierw zmianę wysokości samych stóp procentowych dla kilku głównych walut światowych.

Wykres zmian historycznych stóp procentowych na świecie

Ten wykres z pewnością ucieszy wszystkich sceptyków inwestowania w nieruchomości poprzez kredyt hipoteczny. Owszem – stopy procentowe bywały historycznie o wiele wyższe niż teraz i w sytuacji nagłego ich wzrostu rata kredytu hipotecznego może wystrzelić w kosmos. Z drugiej strony – jak wysoka jest szansa na znaczne podwyższenie stóp procentowych w czasach, gdy rządzą na świecie głównie keynesiści, którzy wierzą w państwową stymulację gospodarki dodrukowanym lub tanim pieniądzem? Podwyżka stóp oznaczałaby wzrost popularności oszczędzania i inwestowania i przeciwdziałanie inflacji, ale z drugiej strony podwyższyłaby koszty obsługi długu, który wyemitowały rządy, sprawiając, że niektóre z nich stałyby się niewypłacalne. Rzuć okiem na zmiany historycznych stóp procentowych dla wybranych walut:

Historyczne stopy procentowe na świecie

Pewnie od razu spostrzegłeś jak wysokie były stopy procentowe w Polsce i na Węgrzech w ostatniej dekadzie poprzedniego stulecia. Wiązało się to z okresem transformacji ustrojowej w obydwu krajach, z którego postępem spadały też stopy procentowe w obydwu krajach. Zauważ, że stopy procentowe Węgier i Polski już w 2008 roku niemal zrównały się z tymi dotyczącymi pozostałych krajów UE. Prawdopodobnie zauważyłeś nagły i drastyczny spadek stóp procentowych w okolicy roku 2008? Był on związany z koniecznością „rozruszania gospodarek” światowych, a więc ułatwienia firmom (i państwom) wzięcia taniego kredytu. W Polsce nastąpiło to trochę później, bo ok. 2013 roku, co nie bez przyczyny koreluje się z początkiem szaleńczych wzrostów cen nieruchomości, o którym już pisałem w artykule „Kiedy ceny mieszkań w Polsce zaczną spadać?„. Zobaczmy teraz jak stopy procentowe historycznie wpływały na rentowność „skarbówek” w Polsce i Węgrzech.

Stopy procentowe, a rentowność obligacji skarbowych (Polska)

Jak zaraz zobaczysz, rentowność obligacji skarbowych zwykle podąża za stopami procentowymi z pewnym opóźnieniem. Są momenty, gdy zmieniają się one w tandemie, ale przez większość czasu „skarbówki” oferują pewną premię ponad wartość „suchej” stopy procentowej. Bierze się to z lekkiego opóźnienia, z jakim skarb państwa emituje nowe obligacje (zwykle co miesiąc). Nie trzeba szukać daleko, bo oprocentowanie nowych emisji polskich „skarbówek” zmieniło się dopiero w maju 2020 r., podczas gdy stopy procentowe zostały obniżone już w połowie marca. Oto ostatnie 15 lat relacji oprocentowania obligacji skarbowych Rzeczypospolitej do stóp procentowych WIBOR3M ustalanych przez Narodowy Bank Polski:

Jakie są rodzaje obligacji - stopy procentowe a rentownosc obligacji Polska

Rentowność obligacji skarbowych 10-letnich, którą widzisz na wykresie, przedstawia również oczekiwania inwestorów związane z przyszłym kierunkiem zmian stóp procentowych. Historyczny spadek rentowności „skarbówek” wynikał w dużej mierze z zazwyczaj słusznego przekonania inwestorów o nadchodzących cięciach stóp procentowych. Powodowany był on głównie spekulacyjnym wzrostem wartości obecnych obligacji skarbowych, spowodowanym „obstawianiem” inwestorów tego, że kolejne emisje będą gorzej oprocentowane. W ciekawej sytuacji znaleźliśmy się obecnie, bo stopy procentowe prawie nie mają już dokąd spaść, choć w Europie stale to robią, przez co dochodzi do absurdów takich jak płacenie bankom za przechowywanie pieniędzy na depozytach.

Obecna sytuacja powoduje strach inwestorów, że skoro stopy mogą tylko rosnąć, to wartość obecnych emisji w przyszłości spadnie, co faktycznie jest dosyć prawdopodobnym założeniem. Inwestorzy wydają się jednak nie pamiętać, że mimo spadków cen tych emisji na rynku wtórnym, państwo gwarantuje ich wykup po cenie nominalnej, a więc cierpliwi otrzymają z powrotem zainwestowany kapitał. Z drugiej strony fundusze i ETF-y obligacyjne mają w tym momencie mocno wywindowane ceny (z tego samego powodu, czyli dlatego, że zawierają w sobie „lepsze” obligacje starszych emisji), a więc przy wzroście stóp procentowym posiadacze ich jednostek mogą nieco ucierpieć. No właśnie – czy jest jakiś kraj w Europie, który ostatnio nie obniżył stóp procentowych do zera? Tak i to bliżej niż myślisz.

Stopy procentowe, a rentowność obligacji skarbowych (Węgry)

Choć w ostatnich tygodniach Narodowy Bank Węgier ściął stopę procentową na forincie do rekordowo niskiej to BUBOR, czyli „węgierski WIBOR” jest obecnie stale na poziomie powyżej 0. Ciężko przewidzieć dalsze poczynania rządu Węgier, który być może pokusi się on na to, co Polska, tnąc stopy procentowe niemal do zera. Oto jak wyglądała zależność rentowności obligacji 10-letnich oraz stopy procentowej BUBOR w ostatnich 15 latach:

Jakie są rodzaje obligacji stopy procentowe a rentownosc obligacji Węgry

Zależność rentowności węgierskich „dziesięciolatek” i BUBOR-u przypomina tą znaną z polskiego podwórka. Różnicą jest tylko ten delikatny wzrost stóp procentowych na początku obecnego roku i to, że BUBOR oscylował wokół zera już od ładnych kilku lat, podczas gdy dla WIBOR-u to prawdziwe novum. Nie próbując przewidzieć przyszłości oprocentowania ani polskich, ani węgierskich „skarbówek” przejdę płynnie do wyjaśnienia dlaczego cena obligacji się zmienia w okresie ich trwania.

Dlaczego cena obligacji się zmienia?

To będzie znacznie uproszczona wersja teorii wyceny obligacji, którą zrozumie każdy, a przynajmniej taką mam nadzieję :). Zacznijmy od porównania zmian notowań cen akcji i obligacji. Otóż akcje notowane są w walucie obrotu, zaś obligacje w… procentach. Oto dowód prosto z serwisu transakcyjnego eMaklera w mBanku:

Jakie sa rodzaje obligacji - zakup akcji a obligacji różnica

Napotykamy tym samym pierwsze utrudnienie w handlu obligacjami. Ich cena w systemie obrotu notowana jest procentowo, a nie kwotowo jak ma to miejsce w przypadku akcji. Z tego powodu, zanim złożysz zlecenie zakupu obligacji musisz dowiedzieć się ile warta jest ich jedna jednostka. Zwykle jest to potęga 10, czyli 10, 100, 1000 lub 10 000 jednostek danej waluty. Dlaczego tak jest najlepiej wyjaśni Ci poniższy wykres, porównujący notowania akcji do notowań obligacji nieistniejącej spółki (sam go narysowałem :P) w okresie kilkuletnim:

Jakie sa rodzaje obligacji - ceny akcji a ceny obligacji

Obserwacje bazujące na wykresie, które naprawdę warto zapamiętać:

  • Obligacje notowane na giełdzie (nie wszystkie są, ale więcej o tym w częściach 3 i 4) zmieniają w czasie swoją wartość, ale zwykle z mniejszą rozpiętością/amplitudą oraz mniejszą dynamiką od akcji.
  • Dzieje się to dlatego, że w przypadku akcji nikt nie obiecuje Ci odkupienia ich po cenie 100% za kilka lat. Ze względu na tę obietnicę obligacje oscylują wokół 100% wartości.
  • Cena obligacji spada zwykle w dwóch przypadkach:
    • Gdy inwestorzy spodziewają się, że spółka stanie się niewypłacalna.
    • Kiedy ta sama spółka wyemitowała właśnie bardziej opłacalne papiery dłużne, czyli takie o wyższym oprocentowaniu.
  • Cena obligacji rośnie, gdy:
    • Ta sama spółka wyemitowała właśnie obligacje o niższym oprocentowaniu.
  • Cena obligacji wraca do 100% na krótko przed ich dojrzałością, czyli wykupem. Dlaczego ktoś miałby płacić 101% za coś, co zostanie w ciągu tygodnia odkupione przez spółkę lub państwo za 100% obiecanej wartości, czyli za „nominał” obligacji?

Starałem się to wyjaśnić najlepiej jak umiem, więc mam nadzieję, że wszystkie z powyższych punktów są dla Ciebie zrozumiałe. Przejdźmy zatem do modelu wyceny obligacji, ale bez żadnych matematycznych wzorów ;).

Od czego zależy bieżąca cena obligacji?

Rynkowa cena obligacji, zarówno skarbowych, jak i korporacyjnych oraz każdego innego typu zależy od kilku głównych czynników:

  • Wysokość kuponu, czyli rocznego oprocentowania obligacji. Im wyższe odsetki, tym w teorii wyższa wartość (oczekiwana) obligacji.
  • Oprocentowanie innych trwających serii obligacji tej samej firmy lub tego samego kraju. Inwestycja w obligacje tej samej firmy trwające tyle samo czasu wiąże się z tym samym ryzykiem. Jeśli jedna emisja jest oprocentowana na 3%, a druga na 4% i mają taki sam czas trwania, to ta druga zawsze będzie więcej warta na giełdzie wobec tej pierwszej.
  • Ryzyko inwestycja w obligacje, które bywa wysokie. Naturalnie w przypadku podejrzenia niewypłacalności firmy jej obligacje będą wyprzedawane, a więc ich cena na giełdzie będzie spadać. Jeśli kupisz obligacje dojrzewające za rok za 90% ich wartości, to poza kuponem możesz potencjalnie zyskać 10% różnicy w cenie w przypadku, gdy spółka nie zbankrutuje i spłaci swój dług. Spółka wypłaci bowiem cały nominał, czyli 100% wartości papieru.
  • Czas do wykupu obligacji jest w ich wycenie również bardzo istotny. Ogólna zasada głosi, że im dłuższy czas do wykupu papieru, tym większe ryzyko upadłości ich emitenta. Zauważ też, że pod koniec okresu trwania papieru dłużnego ryzyko związane z inwestycją jest zwykle najniższe, a więc cena obligacji będzie dążyć z powrotem do 100%. Zakup takich obligacji zwykle już nie ma sensu, bo wiąże się z zapłatą prowizji maklerskiej i praktycznie żadną możliwością zyskania na transakcji.

Spróbujmy zatem użyć tych podpunktów, by dokonać roboczej i uproszczonej wyceny kilku serii obligacji tej samej, nieistniejącej firmy.

Obserwuj mnie na Twitterze:

Subskrybuj mój kanał YouTube:

Przykład uproszczonej wyceny obligacji

Na potrzeby wpisu dokonamy bardzo uproszczonej wyceny dwóch serii obligacji tej samej firmy. Na wykresie zobaczysz reakcję inwestorów na emisję wyżej oprocentowanych obligacji spółki, w których papierów dłużnych posiadaniu już się znajdują. Przykład jest skrajnie uproszczony i zakłada, że spółka nie prezentuje żadnego ryzyka bankructwa, a wyższe oprocentowanie nowej emisji oferuje z potrzeby serca :D. Pierwszego stycznia 2015 r. do obrotu wchodzą obligacje A o wartości 100 zł i kuponie 5 zł brutto, a więc stałym oprocentowaniu 5% rocznie brutto. Gdy w grudniu 2015 r. roznosi się wieść o nowej emisji obligacji spółki, ale tym razem o kuponie 10 zł inwestorzy czują się nieco oszukani i zaczynają wyprzedawać obligacje A w celu „przesiadki” na nowe, wyżej oprocentowane papiery, a więc cena obligacji serii A spada:

Jakie sa rodzaje obligacji emisja obligacji a cena obligacji

Wykres w sposób skrajnie uproszczony pokazuje oczekiwania inwestorów wobec obligacji A, których cena po roku spada w rejony 86-87 zł, ale po trzecim roku notowań powoli zaczyna rosnąć. Dlaczego tak się dzieje? Im bliżej do momentu wykupu obligacji, tym mniejszy sens ma ich wyprzedawanie znacznie poniżej ceny zakupu. Podkreślam, że jest to przykład skrajnie uproszczony i w prawdziwym życiu raczej mało która spółka zdecydowałaby się na taki ruch, a inwestorzy tak chętnie kupowaliby emisje o tak wysokim oprocentowaniu. Mam nadzieję, że powyższy wykres pomógł Ci zrozumieć dlaczego i kiedy obligacje zmieniają swoją wartość na giełdzie. Czas na podsumowanie wpisu.

Szukasz taniego konta maklerskiego do akcji i ETF-ów?

Nota XTB: Inwestowanie jest ryzykowne. Inwestuj odpowiedzialnie.

Chcesz założyć IKE/IKZE z bogatą ofertą ETF-ów?

Mój link obniża prowizję na rynkach zagranicznych z 0,29% do 0,24%.

Szukasz zagranicznego konta maklerskiego?

Pełen ranking kont maklerskich do akcji i ETF-ów znajdziesz tutaj

Podsumowanie

Doszliśmy właśnie do końca pierwszego wpisu z cyklu o obligacjach. Jak wcześniej wspomniałem, miał on na celu zbudować Twoją świadomość jeśli chodzi o rodzaje dostępnych papierów dłużnych, ich historyczne stopy zwrotu, uproszczony model wyceny i wyjaśnienie dlaczego ich cena w ogóle się zmienia. Mam nadzieję, że artykuł ten zdołał rozbudzić Twoją ciekawość i nie możesz doczekać się kolejnych części. W międzyczasie serdecznie zachęcam Cię do obserwowania mojego fanpage-a na Facebooku, na którym codziennie publikuję delikatne spoilery zapowiadające kolejne wpisy i wiele innych ciekawostek ze świata gospodarki i inwestowania.

Jednocześnie zachęcam Cię do zostawienia komentarza pod wpisem jeśli cokolwiek wzbudziło Twoje zainteresowanie lub nie było wyjaśnione wystarczająco dobrze. Pamiętaj, że w kolejnych częściach pokryję wszelkie detale dotyczące kupowania i sprzedawania różnych rodzajów obligacji oraz metodyki ich doboru do portfela inwestycyjnego i wiele więcej. Jeśli nie chcesz przegapić żadnego przyszłego wpisu, to serdecznie zachęcam do zapisania się do mojego newslettera (box poniżej). Dziękuję i do następnego!

Zapisz się do mojego newslettera:

.
Zastrzeżenie

Informacje przedstawione na tej stronie internetowej są prywatnymi opiniami autora i nie stanowią rekomendacji inwestycyjnych w rozumieniu Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 października 2005 roku w sprawie informacji stanowiących rekomendacje dotyczące instrumentów finansowych, ich emitentów lub wystawców (Dz. U. z 2005 roku, Nr 206, poz. 1715). Czytelnik podejmuje decyzje inwestycyjne na własną odpowiedzialność. Autor bloga nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam umieszczanych na blogu.

5 21 głosy
Oceń artykuł
Obserwuj wątek
Powiadom o
guest

68 komentarzy
najstarszy
najnowszy oceniany
Komentarze dotyczące treści
Zobacz wszystkie komentarze